ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΘΕΣΜΟΙ ΣΥΛΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Η υλοποίηση του σχεδίου ΚΑΟ σε ότι αφορά τους κοινωνικούς σκοπούς  και τα μέσα που έχουν τεθεί απαιτεί όπως είναι προφανές συλλογική συγκρότηση σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο για να υπάρχει αφενός συλλογική έκφραση προς τους άλλους θεσμούς της πολιτείας αλλά και για να λειτουργήσει ως συλλογικός νους της κοινωνικής οικονομίας.

Αυτή η δευτεροβάθμια συγκρότηση μπορεί να γίνει μέσα από τους Περιφερειακούς Θεσμούς κοινωνικής οικονομίας που από ενώσεις –συμπράξεις θα προκύψουν μέσα από συλλογικές δημοκρατικές διαδικασίες.

Μέχρι σήμερα ο χώρος αυτός είναι κατακερματισμένος εξ αιτίας και του γεγονότος ότι οι πόροι κατευθύνονται μέσα από τις προσκλήσεις των υπουργείων σε ευκαιριακές συμπράξεις και όχι ενώσεις θεσμικού χαρακτήρα.

Για παράδειγμα η πρόσκληση για τους «περιφερειακούς Μηχανισμούς οικονομίας κοινωνικής» που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο ευνοεί τις συμπράξεις με αλλότριους φορείς από την κοινωνική οικονομία όπως, αναπτυξιακές εταιρίες των Δήμων και περιφερειών, ιδιωτικές κερδοσκοπικές  εταιρείες και συνδικαλιστικές οργανώσεις εργοδοτών και στην πράξη εξοστρακίζει και περιθωριοποιεί τις αυθεντικές Κοινωνικές επιχειρήσεις και κοινωνικούς συνεταιρισμούς.

Δεν τις αποκλείει τυπικά βέβαια από το να συμμετέχουν στις συμπράξεις αλλά με κριτήρια μεγέθους που μπαίνουν δημιουργείται  αθέμιτος ανταγωνισμός.

Έτσι για παράδειγμα στις 24 προτάσεις που κατατέθηκαν για όλες τις Περιφέρειες της χώρας στις 20 από αυτές συντονιστές εταίροι είναι αναπτυξιακές εταιρείες των Δήμων για να απορροφήσουν  και την μερίδα του λέοντος από τους πόρους.

Οι Περιφερειακοί θεσμοί κοινωνικής οικονομίας ως ενώσεις κοινωνικών επιχειρήσεων και Συνεταιρισμών σε κάθε περιφέρεια όχι μόνο μπορούν να βάλουν ένα τέλος της κατασπατάλησης των κοινοτικών πόρων προς αλλότριους σκοπούς αλλά να αξιοποιήσουν και για πρώτη φορά στην χώρα μας το κοινωνικό κεφάλαιο της αλληλεγγύης και του εθελοντισμού όπως γίνεται σε κάθε πολιτισμένη χώρα.

Οι Περιφερειακοί θεσμοί κοινωνικής οικονομίας είναι το εργαλείο επίσης για κοινωνικό δημοκρατικό έλεγχο και την καταπολέμηση της διαφθοράς σε σχέση με τα κοινοτικά προγράμματα αφού, θα κάνουν εφικτό το στόχο για δημόσια διαβούλευση, διαφάνεια και διάχυση  των πόρων προς τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας που αντιμετωπίζουν την το φάσμα της φτώχειας και  ανεργίας.

Αντί λοιπόν για  «περιφερειακούς Μηχανισμούς κοινωνικής οικονομίας» που εκφράζουν την λογική της συντεχνίας απορρόφησης προγραμμάτων στη χώρας  προς αλλότριους σκοπούς, αλλάζοντας μόνο μια λέξη να τους πούμε Περιφερειακούς θεσμούς κοινωνικής οικονομίας για να αλλάξουμε και όλη τη λογική και φιλοσοφία του προγράμματος που πρέπει να απευθύνεται στους πολλούς που βρίσκονται σε  ανέχεια και όχι στους λίγους που θέλουν να πλουτίσουν μέσω των προγραμμάτων αυτών.

Ο εναλλακτικός μηχανισμός για την Κοινωνική Οικονομία

Υπάρχει ένα πρόσφατο παράδειγμα που δείχνει ότι η κρατική γραφειοκρατία δεν αλλάζει εύκολα νοοτροπία. Στις 15 Δεκεμβρίου έληξε η πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων για τη δημιουργία περιφερειακών μηχανισμών Κοινωνικής Οικονομίας και κατατέθηκαν 24 προτάσεις για τις 13 περιφέρειες της χώρας στο Υπουργείο Εργασίας, στην ειδική μονάδα ΕΥΚΕΚΟ.

Βασική αρχή του προγράμματος που αναφερόταν και στην πρόσκληση ήταν η οργάνωση από τα κάτω των αναπτυξιακών συμπράξεων ώστε να εκπροσωπηθούν σε αυτές οι φορείς που προάγουν την ανάπτυξη του τρίτου πυλώνα της οικονομίας.

Στην πραγματικότητα όμως συνέβη το αντίθετο. Στις κατατεθειμένες προτάσεις κυριαρχούν οι αναπτυξιακές εταιρείες των Δήμων, των Περιφερειών και του δημοσίου και οι κοινωνικές επιχειρήσεις και οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που θα έπρεπε να είναι πρωταγωνιστές, έχουν ασήμαντη συμμετοχή τόσο στην υλοποίηση όσο και στον προϋπολογισμό.

Ενδεχομένως υπάρχουν 2-3 εξαιρέσεις πρωτοβουλιών από τα κάτω που δεν αλλάζουν όμως τη συνολική εικόνα που επικράτησε. Έτσι η τύχη αυτού του προγράμματος δεν αναμένεται να είναι και πολύ διαφορετική από όσα προηγήθηκαν μ το πρόγραμμα equal και τα προγράμματα ΤΟΠΕΚΟ και ΤοπΣΑ.

Δηλ.η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στα χαρτιά και η σπατάλη των πόρων σε κάθε είδους διαμεσολαβητές και εταιρίες του δημοσίου που χρησιμοποιούν τους πόρους για τη μισθοδοσία των υπαλλήλων τους.

Οι πόροι όχι μόνο δεν πάνε στον αντικειμενικό προορισμό τους που είναι η ανάπτυξη  της κοινωνικής οικονομίας αλλά με προσχηματικό τρόπο κατευθύνονται για τη μισθοδοσία παρείσακτων εταιριών του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης που συντηρούνται με αυτόν τον τρόπο.

Πρόκειται για εταιρίες που αντικειμενικά θα έπρεπε να έχουν κλείσει σύμφωνα με το κεντρικό κυβερνητικό σχεδιασμό και τις οδηγίες της ΕΕ, αλλά συντηρούνται και παρατείνουν την λειτουργία τους με βάση το πελατειακό πολιτικό σύστημα. Επειδή πρόκειται για μια προκλητική πολιτική συμπεριφορά  που γίνεται κατά παραβίαση του κοινοτικού δικαίου, μια οργανωμένη καταγγελία από τις ΟΚΠ μπορεί να εγείρει και νομικές συνέπειες γι αυτούς που σχεδίασαν και υλοποίησαν το πρόγραμμα κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Είναι σαφές με βάση τις κοινοτικές οδηγίες για τη διαχείριση του ΕΣΠΑ ότι δεν μπορούν να διοχετεύονται πόροι άμεσα ή έμμεσα για μισθούς υπαλλήλων που  εργάζονται στο δημόσιο ή σε εταιρίες του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στην προκειμένη περίπτωση με προσχηματικό τρόπο διοχετεύονται πόροι του ΕΚΤ για τη πάγια μισθοδοσία υπαλλήλων αναπτυξιακών εταιριών του δημοσίου με το πρόσχημα ότι κάνουν συμβουλευτικό, εκπαιδευτικό ή οργανωτικό έργο για την κοινωνική οικονομία.

Τι θα μπορούσε όμως εναλλακτικά το περιγράψαμε στην αρχή: Περιφερειακοί θεσμοί κοινωνικής οικονομίας οι οποίοι θα συγκροτούνται από τις ενώσεις των κοινωνικών επιχειρήσεων και κοινωνικών συνεταιρισμών όπως γίνεται σε κάθε άλλη Ευρωπαική χέρα που λειτουργούν οι δημοκρατικοί θεσμοί και το κράτος δικαίου.

Θεσμοί που θα κάνουν εφικτό το στόχο για δημόσια διαβούλευση, διαφάνεια και διάχυση  των πόρων προς τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας που αντιμετωπίζουν την το φάσμα της φτώχειας και  ανεργίας

1.       Δημιουργώντας ένα οριζόντιο επικοινωνιακό μηχανισμό και δικτύωση διάχυσης γνώσης, ενημέρωσης και σημασίας της Κ.Ο

2.       Δημιουργώντας βάση ζωντανής ανοιχτής επικοινωνίας σε κάθε περιφέρεια με κοινωνικά πολιτικά καφενεία – εντευκτήρια διαρκούς επιμόρφωσης για την κοινωνική οικονομία.

3.       Αξιοποιώντας ανενεργούς πόρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της εκκλησίας κ.α. οργανισμών (κτίρια, αγροκτήματα για θερμοκοιτίδες κοινωνικών συνεταιρισμών και κοινωνικών αγροκτημάτων, θέματα για τα οποία έχουμε κατά καιρούς δημοσιεύσει σχετικά άρθρα).