Η Κοινωνική Οικονομία είναι η οικονομία της αλληλεγγύης και του συνεργατισμού.
Της ομαδικής, κοινοτικής και
συλλογικής επιχειρηματικότητας. Η οικονομία που δεν αποσκοπεί στο κέρδος των
κεφαλαιούχων αλλά στη δημιουργία απασχόλησης και εισοδήματος για όλους.
Κινείται πέρα από την
αντίληψη της ανταγωνιστικότητας, υπερβαίνοντας τις αντινομίες του κράτους και
της αγοράς, τον κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό των κοινωνικά αδυνάτων.
Δημιουργεί έτσι, συμπληρωματικά εναλλακτικό εισόδημα και ευκαιρίες απασχόλησης
εκεί που σε διαφορετική περίπτωση υπάρχει δυσπραγία, ανεργία και φτώχεια. Το συγκριτικό
της πλεονέκτημα είναι το μειωμένο κόστος συναλλαγών. Η αξιοποίηση ανενεργών
υλικών και ανθρώπινων πόρων. Η ανοικτή διάδοση της γνώσης και της οργανωτικής
τεχνολογίας.
Οι ιστορικές ρίζες της
Κοινωνικής Οικονομίας ανάγονται στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις του 19ου
αιώνα με τη μορφή αλληλοβοηθητικών φορέων, μη κερδοσκοπικών ενώσεων,
συνεταιρισμών και συλλογικών επιχειρήσεων που μέσα σε δύο αιώνες εξελίχθηκαν σε
πολυποίκιλες μορφές κοινωνικών επιχειρήσεων.
Όσο «άνθιζε» ο κρατισμός
στην οικονομία από την μια μεριά, και ο μονεταρισμός από την άλλη, και
μπορούσαν να ικανοποιήσουν το βασικό αίτημα ανάπτυξης και απασχόλησης για
όλους, η Κοινωνική Οικονομία βρισκόταν υπό τον περιορισμό της απόλυτης
κυριαρχίας του κράτους και της αγοράς.
Σήμερα, η παρατεταμένη κρίση
του κράτους πρόνοιας και η αδυναμία της αγοράς να δημιουργεί νέες θέσεις
εργασίας επέτρεψε την επάνοδο της χρησιμότητας των συνεταιρισμών και την άνοδο
μιας νέας μορφής Κοινωνικής Οικονομίας, της επονομαζόμενης «οικονομίας της
αλληλεγγύης» έτσι έχουμε την επέκταση των δραστηριοτήτων της, από την παραγωγή
και τη διάθεση υλικών αγαθών σε ένα πλήθος από άυλα αγαθά, υπηρεσίες υγείας,
παιδείας και πολιτισμού και διαχείρισης γνώσης.
Το βασικό εργαλείο
πραγμάτωσης των σκοπών της Κοινωνικής Οικονομίας είναι οι κοινωνικές
επιχειρήσεις και-δευτερευόντως-οι πράξεις της φιλανθρωπίας. Οι κοινωνικές
επιχειρήσεις ως θεσμικό εργαλείο μπορούν να αξιοποιούν ανενεργούς-
κατακερματισμένους υλικούς και ανθρώπινους πόρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
κρατικών οργανισμών και ιδρυμάτων. Ανενεργές πάγιες κτιριακές εγκαταστάσεις και
αγροτεμάχια, καθώς και χώρους εκθετηρίων για έκθεση προϊόντων σε δημοτικούς και
δημόσιους χώρους, προσφέροντας θέσεις εργασίας και εισοδήματα σε ιδρύματα και
κοινωνικούς συνεταιρισμούς. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις κατ’ αυτόν τον τρόπο
μπορούν να παράγουν αγροτικά προϊόντα και προϊόντα μεταποίησης αλλά και
υπηρεσίες με κοινωφελείς σκοπούς έχοντας ως αντικειμενικό στόχο την διεύρυνση
της απασχόλησης.
Η Κοινωνική Οικονομία, από
άποψη οργάνωσης, βασίζεται στα κοινωνικά δίκτυα, τους θεσμούς αλληλεγγύης και
τις συμπράξεις πολιτών. Στην αλληλέγγυα συνεργασία συγκροτείται το λεγόμενο
κοινωνικό κεφάλαιο, βάσει του οποίου γίνονται εφικτές οι επενδύσεις σε τοπικό
επίπεδο και σε περιφερειακό επίπεδο, μεταφέροντας πόρους από τα θεσμικά δίκτυα
αλληλεγγύης προς τομείς της πραγματικής οικονομίας που είναι μεν αναγκαίοι
τομείς, αλλά στους οποίους δεν επενδύουν οι αγορές λόγω χαμηλής κερδοφορίας.
Αυτή η διεισδυτικότητα της
Κοινωνικής Οικονομίας της δίνει ένα ακόμη πρακτικό και ηθικό πλεονέκτημα: ότι
μπορεί να αφορά και να εξυπηρετεί σχεδόν το σύνολο της κοινωνίας.
Για την Κοινωνική Οικονομία
σε σχέση με την τεράστια σημασία της στο σύγχρονο κόσμο έχουν γραφτεί πολύ λίγα
και ακόμα λιγότερα έχουν κοινοποιηθεί από τα κυρίαρχα επικοινωνιακά συστήματα,
μολονότι η συμβολή της λειτουργεί ως ασπίδα αντισωμάτων για το σύνολο της
οικονομίας.
Στη σύγχρονη ιστορία της
οικονομίας της αγοράς γινόμαστε μάρτυρες των καταστροφικών επιπτώσεων από τις
«φούσκες» στις χρηματαγορές, τα τοξικά ομόλογα και τα τραπεζικά προϊόντα τα
οποία οδηγούν στη φτώχεια και την ανεργία μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Η
Κοινωνική Οικονομία έρχεται λοιπόν, να επουλώσει πληγές, να σταθεροποιήσει και
να διασώσει τις τοπικές κοινωνίες από την παρακμή και τη διαφθορά.
Από μια άλλη άποψη, η
Κοινωνική Οικονομία λειτουργεί όπως τα βιολογικά προϊόντα και η βιολογική
διατροφή. Από ένα σεβαστό ποσοστό και πάνω, διασφαλίζει την υγεία του
οικονομικού συστήματος, όπως η βιολογική διατροφή την υγεία των ανθρώπων και το
κατορθώνει αυτό, γιατί με τη συνεταιριστική-συμμετοχική οργάνωση της παραγωγής
συμμετέχει όλη η κοινωνία στο παραγόμενο προϊόν και απολαμβάνει τα οφέλη. Δεν
υπάρχει βέβαια κερδοφορία με πλασματικό τρόπο, όπως οι χρηματαγορές, αλλά δεν
εκθέτει και την οικονομία σε τοξικά προϊόντα.
Έτσι, η πρακτική της
Κοινωνικής Οικονομίας βασίζεται στη συμμετοχικότητα της κοινότητας, στην
ελεύθερη βούλησή της, στην ανοιχτή διαβούλευση στο επίπεδο της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, της οικοδόμησης σχέσεων εμπιστοσύνης για την μείωση του κόστους
των συναλλαγών, την αλληλέγγυα φροντίδα για την παραγωγή προϊόντων και
υπηρεσιών προς όφελος των πολλών και όχι των κερδοσκόπων.
__________________
__________________
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου