Κοινωνία πολιτών και προσφυγικό

Ομιλία του Νίκου Γιαννή στην ημερίδα της
Π.Ε.Σ.Κ.Ο. – ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗΣ
Ξενοδοχείο HILTON ATHENS, Σάββατο 7.1.2017

ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ 

Οι πολίτες κι οι οργανώσεις τους υποδέχονται τους πρόσφυγες και τους μετανάστες 

Εισαγωγή 

Θέλεις να βοηθήσεις τους άλλους; Απόδειξη! Όποιος αγαπάει τους άλλους ανθρώπους και ειδικότερα τους μετανάστες και τους πρόσφυγες και θέλει να κάνει καλό και να τους βοηθήσει εφόσον το χρειάζονται, μπορεί να μοιραστεί απευθείας μαζί τους συναισθήματα, εμπειρία, τεχνογνωσία, χρόνο, είδη ανάγκης ή και χρήματα, αλλά δικά του χρήματα, όχι άλλων, των φορολογουμένων, χρησιμοποιώντας ωραία λόγια, πολιτικά επιχειρήματα, τι πρέπει να γίνει, ποιοι άλλοι φταίνε, πως θ' αλλάξει ο κόσμος κλπ., αυτά εν προκειμένω δεν μετρούν. Εθελοντισμός είναι η αξιέπαινη προσωπική στάση, η επιπλέον συμβολή, όχι η παραπομπή στην κρατική πρόνοια που επιτελεί το δικό της καθήκον. 

1. Κοινωνία πολιτών – τρίτος τομέας - εθελοντισμός – κοινωνική οικονομία 

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. 

Οι πυλώνες μιας σύγχρονης, ανοικτής, δημοκρατικής και ευημερούσας κοινωνίας είναι τρεις: (1) μια υγιώς λειτουργούσα οικονομία της αγοράς, (2) μια αποτελεσματική, διαφανής, κοντά στον πολίτη, δημόσια σφαίρα συντεταγμένων λειτουργιών, (3) μια σφριγηλή και ανεξάρτητη από ιδιωτικές, κομματικές ή κυβερνητικές επιρροές κοινωνία πολιτών. 

Η οικονομία της αγοράς αποτελεί κινητήριο μοχλό της ανθρώπινης δημιουργικότητας και στο πλαίσιο μιας ευνομούμενης πολιτείας και ενός κράτους με ρυθμιστικό ρόλο, αφενός εξασφαλίζει την απελευθέρωση των παραγωγικών δυνάμεων, αφετέρου συνιστά την αναγκαία –αν και όχι ικανή- προϋπόθεση για έναν υψηλό δείκτη δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η τελευταία περιλαμβάνει τη δημοκρατική εκλογή των αντιπροσώπων, οι οποίοι στηρίζουν και ελέγχουν την κυβέρνηση, τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη που δεν υπόκειται στον κανόνα της πλειοψηφίας και σε τελευταία ανάλυση μια ικανή αναλογία ελευθερίας προσωπικών επιλογών με συλλογική αποτελεσματικότητα. 

Ωστόσο οι περιορισμοί αφενός των μηχανισμών της αγοράς, αφετέρου της επίσημης πολιτικής και της δημόσιας διοίκησης, γίνονται όλο και πιο προφανείς, αυτά που ο πολίτης μπορεί να περιμένει από τις δημόσιες αρχές κάθε είδους (ΕΕ, κράτος, αυτοδιοίκηση κλπ.) και από την ιδιωτική οικονομία έχουν γίνει αρκετά σαφή και συγκεκριμένα. Από την άλλη, η πολιτική δεν μπορεί να εξαντλείται στην επίσημη πολιτική, ο πολίτης δεν μπορεί να αρκείται στον ρόλο του ψηφοφόρου μια φορά την τετραετία, η δημοκρατία δεν είναι μόνο μια τυπική πρόβλεψη, είναι πάνω απ’ όλα καθημερινό βίωμα, συμμετοχή στα κοινά υπεύθυνων, ασυμβίβαστων, αυτεξούσιων και ισορροπημένων πολιτών, ακαταπόνητος εξωκοινοβουλευτικός έλεγχος, ουσιαστική και άμεση πολιτική λειτουργία. Η ευδοκίμηση της δημοκρατίας δεν μπορεί να προεξοφλείται από μόνη την ύπαρξη των τυπικών εξωτερικών της στοιχείων, ούτε να αρκείται μόνο σε αυτά. 

1.1. Η κοινωνία πολιτών είναι ο αυτοτελής χώρος μεταξύ της ιδιωτικής οικονομίας και των επίσημων πολιτικών θεσμών μιας κοινωνίας, τους οποίους αναπόδραστα συμπληρώνει χωρίς να υποκαθιστά, μέσα στον οποίο διασφαλίζεται η ποιότητα και το βάθος μιας συμμετοχικής και αλληλοελεγχόμενης δημοκρατίας και καταξιώνεται ένα κοινωνικώς υπεύθυνο και ατομικώς ανεξάρτητο άτομο, με πλήρη συνείδηση της οικουμενικότητας των κοινών προβλημάτων, της τοπικότητας της συλλογικής μας δράσης και του φθαρτού άρα ηθικού προορισμού του καθενός μας, ένας συνειδητός και ενεργός όχι ανά τετραετία πολίτης. 

1.2. Εθελοντισμός. Εθελοντική εργασία είναι κάθε μορφή μη αμειβόμενης εργασίας, κάθε εργασία η οποία δεν γίνεται με τον σκοπό του οικονομικού κέρδους. Σε αντίθεση λοιπόν με την κοινωνία πολιτών, κύριο οργανωτικό υποκείμενο της οποίας είναι οι ΟΚΠ, στον εθελοντισμό περιλαμβάνονται επιπλέον (1) τα πολιτικά κόμματα, οι νομαρχιακές και δημοτικές παρατάξεις, (2) οι εκκλησίες, (3) οι επαγγελματικές και συνδικαλιστικές ενώσεις (στον βαθμό που δεν λογίζονται ως ΟΚΠ και ως σύγχρονη κοινωνία πολιτών), καθώς επίσης και (4) όλες οι δραστηριότητες που συνδέονται με τον ερασιτεχνικό αθλητισμό και τη σωματική άσκηση (ορειβατικοί και κυνηγετικοί σύλλογοι). Η διάσταση του κοινωφελούς χαρακτήρα εμπεριέχεται στην εθελοντική εργασία ακόμη και στην πιο ήπια και ευρεία εκδοχή της (π.χ. ερασιτεχνικός αθλητισμός). 

Στην Ευρώπη σήμερα υπάρχουν περίπου 100 εκατομμύρια εθελοντές, αν και τα ποσοστά διαφέρουν έντονα από χώρα σε χώρα, φθάνοντας μέχρι και πάνω από το 40% στη Βρετανία ή την Ολλανδία, ενώ δεν ξεπερνούν το 10% στην Ελλάδα ή την Ιταλία. 

1.3. Τρίτος τομέας είναι το σύνολο των «μη κυβερνητικών οργανισμών που διακρίνονται από τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και επενδύουν το πλεόνασμά τους κατά κύριο λόγο στην υλοποίηση κοινωνικών, πολιτιστικών ή περιβαλλοντικών στόχων. Περιλαμβάνει εθελοντικούς και κοινοτικούς (τοπικούς) οργανισμούς, φιλανθρωπικές και κοινωνικές οργανώσεις, συνεταιρισμούς και οργανισμούς αλληλεγγύης» (ορισμός που δίνεται από τη βρετανική κυβέρνηση) 

1.4 Κοινωνική οικονομία. Ένα όχι ευκαταφρόνητο μέρος της ευρωπαϊκής οικονομίας έχει προορισμό την παραγωγή κέρδους για τους ανθρώπους, όχι για τους ιδιοκτήτες των εταιρειών ή για τους επενδυτές. Η κοινωνική οικονομία περιλαμβάνει συνεταιρισμούς, οργανισμούς αλληλοβοηθείας, σωματεία και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, ιδρύματα και κοινωνικές επιχειρήσεις. 2εκ τέτοιες επιχειρήσεις στην ΕΕ προσφέρουν υπηρεσίες και προϊόντα σε έναν μεγάλο αριθμό τομέων εντός της ενιαίας αγοράς και απασχολούν 11εκ. ανθρώπους (το 6% του συνόλου των εργαζομένων στην ΕΕ), ενώ αποτελούν επίσης φορέα κοινωνικής καινοτομίας. Αντί οικονομικής ανταπόδοσης για την επιχειρηματική δραστηριότητα (σημείωση: επομένως τα κριτήρια λειτουργίας μιας τέτοιας μονάδας είναι ιδιωτικοοικονομικά), η επιχείρηση αυτή υπηρετεί τα μέλη της ἠ συγκεκριμένες κατηγορίες αποδεκτών των υπηρεσιών της. Η επιχείρηση διοικείται κατά κανόνα στη βάση του κανόνα "ένα άτομο μια ψήφος". Βεβαίως μια τέτοια διοίκηση προϋποθέτει ένα ανεπτυγμένο πνεύμα και ικανότητα ομαδικής εργασίας. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις έχουν έναν ανθρωποκεντρικό ή περιβαλλοντικό προορισμό. Πρόκειται προφανώς για μικρές και μεσαίες μονάδες, αν και υπάρχουν ορισμένες μεγάλες. 160 εκ. Ευρωπαίοι, δηλαδή το 1/3 περίπου του ευρωπαϊκού πληθυσμού είναι μέλη η αποδέκτες συναφών υπηρεσιών. Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας, συμβάλλουν στην απασχόληση, την εκπαίδευση, την ανάπτυξη πνεύματος εθελοντισμού και αλληλεγγύης, την προστασία του περιβάλλοντος και των 

καταναλωτών, την αγροτική ανάπτυξη, την κοινωνική πρόνοια και συνοχή, την ανάπτυξη στον κόσμο, την καταπολέμηση της φτώχειας και την ανθρωπιστική βοήθεια. 

Πρόσφατες επιστημονικές αναλύσεις δείχνουν, ότι σε αντίθεση με την αρχική πεποίθηση ότι μετά το 1989 η αύξηση της επιρροής του νεοφιλελευθερισμού παγκοσμίως θα οδηγούσε σε απομάκρυνση από τις κοινωνικές αξίες και την κοινωνική συνοχή, φαίνεται ότι η σταθεροποίηση του νεοφιλελευθερισμού συμβάλει στη δημιουργία και ενίσχυση νέων θεσμών και νέων μορφών διακυβέρνησης , στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται η κοινωνία πολιτών, ο κόσμος των συλλόγων και η κοινωνική οικονομία. Αυτό γίνεται ως αντιστάθμισμα προς τις αντιφάσεις και την αστάθεια που ο νεοφιλελευθερισμός προκαλεί (ΟΟΣΑ: Social Economy Policies as Flanking for Neoliberalism: Transnational Policy Solutions, Emergent Contradictions, Local Alternatives) 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμβάλλει στη χρηματοδοτική ενίσχυση αυτών των φορέων κοινωνικής οικονομίας. Αυτό γίνεται λόγω του μικρού τους μεγέθους συνήθως, γίνεται για την εκκίνηση μιας μονάδας, γίνεται λόγω της δυσκολίας κατανόησης του ρόλου τους, τουλάχιστον στην αρχή. Μπορούν να αξιοποιήσουν πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το COSME1, τα διαρθρωτικά ταμεία, το ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Για εκείνους που θέλουν να ξεκινήσουν και για τους μάνατζερ μιας κοινωνικής επιχείρησης έχει προβλεφθεί η συμμετοχή στο πρόγραμμα Εράσμους για Νέους Επιχειρηματίες. Η Επιτροπή συνέστησε στα κράτη – μέλη να δώσουν προτεραιότητα στις κοινωνικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο των εθνικών επιχειρησιακών προγραμμάτων για την περίοδο 2014-2020. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτεί προγράμματα αλλαγής της νομοθεσίας, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ανταλλαγής καλών πρακτικών και μελέτης και συλλογής στατιστικών δεδομένων. Η Επιτροπή εξετάζει πως μπορεί να βοηθήσει στο πρόβλημα της υπέρβασης των διαφορετικών κανονιστικών πλαισίων και των διαφορετικού τύπου δραστηριοτήτων από χώρα σε χώρα, στους τομείς των δημοσίων συμβάσεων και προμηθειών, κρατικής βοήθειας, ανταγωνισμού και νομικού καθεστώτος. 

1 The programme for the Competitiveness of Enterprises and Small and Medium-sized Enterprises (COSME) is improving access to finance for SMEs through two financial instruments that have been available since August 2014. COSME has a budget of over €1.3 billion to fund these financial instruments that facilitate access to loans and equity finance for SMEs where market gaps have been identified. Thanks to this budget, it will be possible to mobilise up to €25 billion in financing from financial intermediaries via leverage effects. The financial instruments are managed by the European Investment Fund (EIF) in cooperation with financial intermediaries in EU countries. The Loan Guarantee Facility (LGF). Part of the COSME budget will fund guarantees and counter-guarantees for financial intermediaries (e.g. guarantee organisations, banks, leasing companies) to help them provide more loan and lease finance to SMEs. This facility will also include the securitisation of SME debt-finance portfolios. The Equity Facility for Growth (EFG). Part of the COSME budget will be dedicated to investments in risk-capital funds that provide venture capital and mezzanine finance to expansion and growth-stage SMEs, in particular those operating across borders. Fund managers working on a commercial basis will ensure that investments are focused on SMEs with the greatest growth potential. It is expected that some 500 firms will receive equity financing through the programme, with overall investment reaching up to €4 billion. It is also anticipated that further finance will be attracted through co-investments from other public and private sources. 

2. Προσφυγιά, μετανάστευση, κινητικότητα 

2.1. Το 2016 ήταν η πλέον θανατηφόρα χρονιά που έχει καταγραφεί για τους μετανάστες που προσπαθούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη, με 4.901 καταγεγραμμένους νεκρούς, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Παρά την προσοχή του κόσμου που επικεντρώθηκε στην συριακή σύγκρουση και στα δεινά των ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν από εκεί και 

τις διεθνείς συμφωνίες και ενέργειες για την επανεγκατάσταση των προσφύγων και τη βελτίωση της ασφάλειας κατά μήκος των διαδρομών πολλοί από αυτούς δεν τα κατάφεραν. Η Γαλλία έκλεισε το στρατόπεδο προσφύγων γνωστό ως η ζούγκλα του Calais και η συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας για τη μετεγκατάσταση των προσφύγων προκάλεσε ανησυχίες ανθρωπιστικού χαρακτήρα. 

Στη Σύνοδο Κορυφής για τους Μετανάστες και τους Πρόσφυγες της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο 2016 στη Νέα Υόρκη, συνήλθαν δύο φόρουμ για να κινητοποιήσουν υποστήριξη για 65 εκατομμύρια εκτοπισμένους σε όλον τον κόσμο και για εκείνους που επιλέγουν να κινηθούν αναζητώντας περισσότερες ευκαιρίες. Αλλά αυτές οι υποσχέσεις είναι πολύ μακριά από τη συνολική διεθνή συνεργασία που είναι απαραίτητη για να καταστεί η μετανάστευση και ο εκτοπισμός μια λιγότερο ύπουλη προοπτική για τους ανθρώπους σε κίνηση. 

2.2. Η Γερμανία έγινε δέκτης των περισσοτέρων αιτήσεων χορήγησης ασύλου στην ΕΕ. Κατά τους πρώτους εννέα μήνες του περασμένου έτους, η Γερμανία έλαβε και επεξεργάστηκε περισσότερες αιτήσεις ασύλου από τα υπόλοιπα 27 κράτη μέλη της ΕΕ μαζί, με βάση τη Eurostat ενημέρωσε χθες. Από τις συνολικά 988.000 αιτήσεις ασύλου στην ΕΕ από το ίδιο χρονικό διάστημα, περίπου τα δύο τρίτα έγιναν στη Γερμανία. Πέρυσι ένας αριθμός ρεκόρ 55.000 μεταναστών έφυγαν από τη Γερμανία εθελοντικά αφού οι αρχές απέρριψαν τις αιτήσεις τους για άσυλο. 

2.3. Η μετανάστευση για περισσότερες ευκαιρίες και η προσφυγιά λόγω του κινδύνου ζωής, συνοδεύονται από μια έκρηξη των μετακινήσεων κάθε είδους παντού στον πλανήτη. Αυτή η τάση διευκολύνεται, από την μεγάλη πτώση των τιμών στα μέσα μεταφοράς, την αλματώδη άνοδο του διαδικτύου παγκοσμίως και την ταχύτατη διακίνηση της απαραίτητης προς κάθε είδους μετακίνηση πληραφορίας, την εξασθένιση των συνόρων που απελευθερώνει την κυκλοφορία των προσώπων, την άνθηση της δημοκρατίας και συνθηκών ελευθερίας στο μεγαλύτερο από ποτέ μέρος του πλανήτη, στην αξιοσημείωτη οικονομική πρόοδο σε τεράστιες περιοχές του κόσμου που προσφέρει τα μέσα και στην ταχεία άνοδο του μορφωτικού επιπέδου παγκοσμίως. 

2.4. Ο Εμμάνουελ Καντ εδώ ήδη και δυόμιση αιώνες, κατά την επιδίωξη της αιώνιας ειρήνης ανέπτυξε τη θέση πως η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου γίνεται αισθητή παντού στον κόσμο. Ενώ, οι ιστορικές ή εθνικιστικές αξιώσεις μπορούν να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό προς την κατεύθυνση που δείχνει γιατί μια ομάδα πληθυσμού θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να είναι σε μια συγκεκριμένη περιοχή, οι εν λόγω απαιτήσεις πρέπει να είναι ορθολογικά ευθυγραμμισμένες με τις ανάλογες αξιώσεις όλων των άλλων να καταλαμβάνουν χώρο στη γη. Πρέπει να δούμε το δικαίωμα της κυβέρνησης και της θέσης κανόνων στην παγκόσμια προοπτική του. Από τη στιγμή που το κάνουμε αυτό, βλέπουμε επίσης ότι το δικαίωμα να τίθενται κανόνες, η αιτιολόγηση (ο λόγος ύπαρξης) των κρατών και το ζήτημα της μετανάστευσης θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μαζί (με μια κοινή θεωρία του κόσμου). 

2.5. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (Muslims integration Between origins and destinations HARVARD), που ολοκληρώθηκε σε ανύποπτο χρόνο, το 2009, προκύπτει ότι οι μουσουλμάνοι μετανάστες δεν μετακινούνται σε δυτικές χώρες με αυστηρά σταθερές συμπεριφορές. Αντ' αυτού, βαθμιαία απορροφούν μεγάλο μέρος του πολιτισμού υποδοχής, όπως οι θεωρίες αφομοίωσης προτείνουν. Σε σύγκριση 

με την Ευρώπη, ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποδείχθηκαν κατά τι πιο ανεκτικές απέναντι στους μετανάστες, ως μια κοινωνία που βασίζεται ιστορικά στην αρχή των ανοιχτών συνόρων στα διάφορα μεταναστευτικά κύματα. Οι μετανάστες που είναι επαγγελματίες και ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα αφομοιώνουν συνήθως τις αξίες της κοινωνίας υποδοχής τους πολύ πιο γρήγορα από ό, τι εκείνοι που βρίσκονται στο κάτω μέρος της επαγγελματικής ιεραρχίας ή είναι άνεργοι. Όπου υπάρχουν σημαντικές διαφορές κοινωνικών αντιλήψεων μεταξύ του δυτικού τρόπου και των ισλαμικών πολιτισμών, όπως στις στάσεις απέναντι στην οικογένεια, τον γάμο και τον ρόλο των γυναικών, η θεωρία της αφομοίωσης προβλέπει ότι οι μετανάστες θα μοιραστούν σταδιακά τις κυρίαρχες αξίες στη χώρα προορισμού τους. 

Αν η θέση υπέρ της πολύ-πολιτισμικότητας είναι σωστή, τότε όπου υπάρχουν σημαντικές πολιτιστικές διαφορές μεταξύ των χωρών προέλευσης και των χωρών προορισμού, οι μετανάστες θα εκφράσουν τις αξίες που είναι πιο κοντά σε εκείνες που επικρατούν στη χώρα καταγωγής τους, παρά με εκείνες του προορισμού τους. Είναι επίσης εντυπωσιακό το γεγονός ότι, αν και ένα μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής συζήτησης επικεντρώθηκε στις στάσεις και πρακτικές προς τον ρόλο των ανδρών και των γυναικών, φαίνεται ότι στο θέμα της ισότητας των φύλων, οι μουσουλμανικές μειονότητες είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο κοντά στο δυτικό πρότυπο από το ισλαμικό. Οι πολιτιστικές διαφορές είναι ένα δυνητικό πεδίο ρήγματος που οι δημαγωγοί μπορεί να εκμεταλλευττούν για να πυροδοτήσουν το μίσος μεταξύ των διαφόρων ομάδων. Αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να είναι αναπόφευκτο στη σύγκροσυη των πολιτισμών. 

3. Πρόσφυγες - μετανάστες και κοινωνία πολιτών 

3.1. Ο ρόλος του πολίτη 

Ο άνθρωπος που έσωσε 200 πρόσφυγες από τη Συρία. Όταν ο Jim Estill αποφάσισε να χρηματοδοτήσει 50 συριακές οικογένειες προσφύγων, ο ίδιος δεν το είπε σε κανέναν, ούτε στον λογιστή του, ούτε τους φίλους του, ούτε καν στη σύζυγό του. Ήταν το καλοκαίρι του 2015 και ο αριθμός των νεκρών στη Συρία είχε φτάσει το ένα τέταρτο του εκατομμυρίου ανθρώπων, ενώ άλλα τέσσερα εκατομμύρια είχαν εγκαταλείψει τη χώρα. Όλο το καλοκαίρι, οι ειδήσεις ανέφεραν ιστορίες τρόμου των Σύρων, πνιγμούς στη Μεσόγειο, τα προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας είχαν κοπεί σε όλη τη Μέση Ανατολή. «Δεν ήθελα να φτάσω 80 ετών και να ξέρω ότι δεν έκανα τίποτα κατά τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση της εποχής μου», λέει. Ο Estill είχε ταραχθεί από το κύμα ξενοφοβίας που είχε δημιουργηθεί στον Καναδά. Ήθελε να αποδείξει πως οι πρόσφυγες θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον εμπλουτισμό της κοινωνίας μας. Ένας από τους καλύτερους φίλους του, Franz Hasenfratz, ήταν πρόσφυγας ο οποίος διέφυγε την κομμουνιστική Ουγγαρία. Δημιούργησε μια εταιρεία σχεδιασμού αυτοκινήτων, η οποία είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης σήμερα στην περιοχή, με σχεδόν 10.000 υπαλλήλους. "Όταν σκεφτόμαστε τους Ιταλούς ή τους Ιρλανδούς, δεν τους αντιμετωπίζουμε ως μετανάστες. Είναι μόνον άνθρωποι". Ο Έστιλ ζήτησε κι έμαθε πόσα διαμερίσματα στην πόλη του ήταν προς ενοικίαση, με τιμές, φόρους και εκπτώσεις για τα παιδιά κλπ. στο Οντάριο, και έκανε έναν μηνιαίο προϋπολογισμό μαζί με τη διατροφή. Ο ίδιος εκτίμησε ότι $30.000 θα μπορούσαν να υποστηρίξουν μια οικογένεια πέντε ατόμων για ένα έτος. Πολλαπλασίασε τον αριθμό με το 50 και συνειδητοποίησε ότι το συνολικό κόστος 1,5 εκατομμυρίου ήταν ένα ποσό που θα μπορούσε εύκολα να αντέξει οικονομικά. 

http://torontolife.com/city/life/jim-estill-the-man-who-saved-200-syrian-refugees/ 

3.2. Ο ρόλος του κόσμου των συλλόγων 

Ο μεγαλύτερος φοιτητικός διαγωνισμός κοινωνικής επιχειρηματικότητας έρχεται για δεύτερη φορά στην Ελλάδα, στο Hellenic American College2. Στις 12 Ιανουαρίου 2017, το Hellenic American College φιλοξενεί τον φοιτητικό διαγωνισμό κοινωνικής επιχειρηματικότητας "Annual Hult Prize", όπου μεταξύ άλλων, ομάδες φοιτητών των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων του Κολλεγίου θα συμμετάσχουν με προτάσεις για την επίλυση του κοινωνικού προβλήματος "Πρόσφυγες - Η αφύπνιση του Ανθρώπινου Δυναμικού". Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές δημόσιων και ιδιωτικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η λύση που καλούνται οι φοιτητές να προτείνουν, επικεντρώνεται στην αποκατάσταση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ανθρώπων και των κοινωνιών που αναγκάζονται να μετακινηθούν λόγω κοινωνικών αδικιών, πολιτικών καταστάσεων, οικονομικής πίεσης, κλιματικής αλλαγής και πολέμου. 

2 Ο Εθνικός διαγωνισμός της Ελλάδας θα διεξαχθεί στις 12 Ιανουαρίου 2017, στις 18:00, στο Hellenic American College, Μασσαλίας 22, Κολωνάκι. Για να παρακολουθήσετε τον Εθνικό διαγωνισμό που θα πραγματοποιηθεί στο Hellenic American College, επικοινωνήστε ηλεκτρονικά στο events@haec.gr ή τηλεφωνήστε στο 2103680950, Δευτέρα-Παρασκευή, 9:00-19:00. 

Διοργανωτής του διαγωνισμού είναι το Hult Prize Foundation, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός αφιερωμένος στην προώθηση της νέας γενιάς κοινωνικών επιχειρηματιών. Το Hult Prize Foundation ενθαρρύνει νέους από όλο τον κόσμο να προτείνουν καινοτόμες ιδέες για βιώσιμες start up επιχειρήσεις δίνοντας λύση σε παγκόσμια κοινωνικά προβλήματα. Οι περιφερειακοί διαγωνισμοί θα διεξαχθούν στις 3 & 4 Μαρτίου 2017, στο Λονδίνο ή στο Ντουμπάι, σε ένα από τα Hult Campuses, παρουσία CEOs, ηγετών μη κερδοσκοπικών οργανισμών και κοινωνικών επιχειρηματιών. Η νικήτρια ομάδα θα γίνει μέλος του Clinton Global Initiative για ένα χρόνο και θα έχει την ευκαιρία να περάσει το καλοκαίρι στη Νέα Υόρκη, στο Hult Prize Accelerator, ένα καινοτόμο εκκολαπτήριο κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Οι προκριθέντες θα παρουσιάσουν τις ιδέες τους για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις τους, στον Παγκόσμιο Τελικό του Hult Prize, με οικοδεσπότη τον Πρόεδρο Bill Clinton. Παγκόσμιοι ηγέτες μεταξύ των οποίων και ο οικονομολόγος και νομπελίστας, Muhammad Yunus, θα επιλέξουν και θα απονείμουν το Hult Prize στη νικήτρια ομάδα. Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλό 1 εκατομμύριου δολαρίων που θα δοθεί ως κεφάλαιο για την υλοποίηση και την προώθηση της νεοσύστατης κοινωνικής τους επιχείρησης. Όπως αναφέρει ο Muhammad Yunus «Αν καταφέρεις να συλλάβεις την αρχική πρωτότυπη ιδέα και να δημιουργήσεις μια πραγματική επιχείρηση, τότε μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο». 

3.3. Ο ρόλος της ΕΕ στο πεδίο 

3.3.1 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε ένα Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης. Νέες και νέοι από όλη την Ευρώπη θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν εθελοντικά βοήθεια εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη, για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης. Υπάρχουν στην Ευρώπη πολλοί νέοι με κοινωνικές ευαισθησίες, οι οποίοι επιθυμούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην κοινωνία και να επιδείξουν αλληλεγγύη. 

Το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ) έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να προσφέρει σε νέους κάτω των 30 ετών στην Ευρώπη την ευκαιρία να υποστηρίξουν μια μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ), τοπική αρχή ή ιδιωτική εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται στην αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων σε ολόκληρη την 

Ευρωπαϊκή Ένωση –για παράδειγμα: ανοικοδόμηση κοινοτήτων έπειτα από φυσικές καταστροφές· αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, η φτώχεια, οι προκλήσεις υγείας και οι δημογραφικές προκλήσεις· ή εργασία στην υποδοχή και την ένταξη προσφύγων. 

Το Σώμα θα αναπτύξει τη δική του διακριτή ταυτότητα, η οποία βασίζεται στις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ: τη δέσμευση και την αλληλεγγύη. Με την εγγραφή τους στο Σώμα, οι συμμετέχοντες θα εκφράζουν τη δέσμευση και την προθυμία τους να αφιερώσουν μια περίοδο της ζωής τους στην προσφορά βοήθειας προς άλλους. Υποστηρίζοντας άλλους, όπως είναι τα πιο ευάλωτα μέλη των κοινωνιών και των κοινοτήτων μας, οι νέοι όχι μόνο θα υλοποιήσουν έμπρακτα τη θεμελιώδη για την ΕΕ αξία της αλληλεγγύης, αλλά θα αποκτήσουν επίσης δεξιότητες και πείρα, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών δεξιοτήτων, που μπορεί να είναι πολύτιμες κατά την αναζήτηση θέσης εργασίας ή την περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση. 

Το Σώμα θα στηρίζεται στα υπάρχοντα επαγγελματικά και εθελοντικά προγράμματα της ΕΕ για τη νεολαία, καθώς και στην κινητοποίηση καθιερωμένων δικτύων απασχόλησης, εκπαίδευσης και παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το πρόγραμμα θα αναπτυχθεί σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, τις τοπικές αρχές και τις ΜΚΟ. 

Οι υποψήφιοι που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο Σώμα και οι φορείς που επιθυμούν να προσκαλέσουν μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν μέσω ενός ενιαίου σημείου εισόδου: μιας ειδικής διαδικτυακής πύλης για το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης. Οι θέσεις πρακτικής άσκησης θα διαρκούν από δύο μήνες έως ένα έτος. Για τις θέσεις εργασίας, η ελάχιστη περίοδος θα είναι τέσσερις μήνες. Ο στόχος είναι να εγγραφούν στο Σώμα 100.000 νέοι έως το 2020. Κάθε νέος κάτω των 30 ετών στην Ευρώπη, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο και από το αν επί του παρόντος βρίσκεται σε φάση εκπαίδευσης, κατάρτισης, εργάζεται ή είναι άνεργος, είναι ευπρόσδεκτος να εγγραφεί στο Σώμα. Οι θέσεις πρακτικής άσκησης θα πρέπει να διατίθενται για ένα ευρύ φάσμα προφίλ ·από άτομα που εγκατέλειψαν πρόωρα το σχολείο μέχρι αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης οι οποίοι μπορεί να έχουν ήδη πείρα στον χώρο εργασίας. Τα μέλη του Σώματος θα μπορούσαν να υπηρετήσουν στην πατρίδα τους ή σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, ανάλογα με τις ανάγκες των οργανώσεων που συμμετέχουν και το προφίλ και τις προτιμήσεις του αιτούντος. 

Όλοι οι οργανισμοί που συμμετέχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες πρέπει να διαθέτουν έγκυρη διαπίστευση που εγγυάται τη συμμόρφωσή τους με τον Χάρτη της Ευρωπαϊκής Εθελοντικής Υπηρεσίας (EVS), προκειμένου να διασφαλίσουν την τήρηση των απαραίτητων προτύπων ποιότητας. Εάν κάποιος προσλαμβάνεται ως μόνιμος υπάλληλος, ασκούμενος ή μαθητευόμενος σε άλλο κράτος μέλος, θα λαμβάνει μισθό (για σύμβαση εργασίας) και/ή επίδομα (για κατάρτιση ή θέση μαθητείας), για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσης και μετακίνησης που είναι δυνατόν να υποστηριχθούν οικονομικά, για παράδειγμα, από το πρόγραμμα «Εγγυήσεις για τη Νεολαία». Αν κάποιος συμμετέχει ως εθελοντής, οι στοιχειώδεις δαπάνες συμμετοχής εθελοντών (δηλ. δαπάνες διατροφής, στέγασης, μετακίνησης) καλύπτονται μέσω της επιχορήγησης που δίνεται στην οργάνωση από την Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία. Θα λαμβάνει επίσης ένα ποσό για μικροέξοδα, το ύψος του οποίου θα εξαρτάται από τη χώρα υπηρεσίας. Επιπλέον, όλοι οι εθελοντές θα καλύπτονται από την υποχρεωτική ομαδική ασφάλιση EVS που δημιουργείται από το πρόγραμμα. 

3.3.2. Οι 10 φιναλίστ για τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Διαγωνισμό Καινοτομίας 2016 προέκυψαν από μια λίστα 30 και ένα σύνολο πάνω από 1.000 υποψηφίους από 36 χώρες. Ανταγωνίσθηκαν για τρία βραβεία € 50.000 που απονεμήθηκαν στις Βρυξέλλες στις 27 Οκτωβρίου 2016. Το φετινό θέμα ήταν «Μέλλον ένταξης για όλους" και ζητήθηκαν ιδέες για την αντιμετώπιση της υποδοχής και ένταξης των προσφύγων και των μεταναστών στην Ευρώπη, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να συμβάλουν στην κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική ζωή των χωρών υποδοχής τους. Οι 30 ημι-φιναλίστ παρακολούθησαν μια ακαδημία καθοδήγησης στο Βερολίνο τον Ιούλιο, όπου συνεργάστηκαν με ειδικούς στην κοινωνική καινοτομία με ιδιαίτερη εμπειρία στη συνεργασία με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, για να βελτιώσουν το επιχειρηματικό τους σχέδιο πριν από την αναλυτική δημιουργία της ιδέας τους. Η κριτική επιτροπή αξιολόγησε κριτικά τη βιωσιμότητα των επιχειρηματικών σχεδίων και επέλεξε τις 10 ισχυρότερες συμμετοχές, αποδίδοντας επίσης σημασία στη συνεργασία με τους ίδιους τους μετανάστες ως παράμετρο των σχεδίων. 

4. Προτάσεις και ιδέες 

1. Όχι διάκριση μεταξύ μεταναστών και ιθαγενών ως προς τη συμβολή στην αντιμετώπιση βιοτικών αναγκών τους. Όπως οποιαδήποτε από εμάς μπορεί να διαπράξει ένα ποινικό αδίκημα, όλοι μας έχουμε την πανανθρώπινη αξίωση του σεβασμού των δικαιωμάτων μας με βάση τον Χάρτη του ΟΗΕ, χωρίς καμία απολύτως διάκριση (αν είμαστε μετανάστες, ιθαγενείς ή αλλοδαποί). Αυτό (η μη διάκριση) απορρέει και από τους Στόχους της Βιώσιμης Ανἀπτυξης 2030 που συμφωνήθηκαν το 2015 στο πλαίσιο του ΟΗΕ. 

2. Ευρωπαϊκό Έτος Κοινωνικής Οικονομίας, με επίκεντρο ή με αφετηρία τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. 

3. Κρατικός προϋπολογισμός. Φορολογική έκπτωση σε φυσικά και νομικά πρόσωπα για πιστοποιημένες δωρεές σε πιστοποιημένους συλλόγους, μη κερδοσκοπικές εταιρείες και κοινωνικές επιχειρήσεις. 

4. Τοπική αυτοδιοίκηση. Δυνατότητα διάθεσης κουπονιών για ένα μικρό ποσοστό δημοτικών τελών (π.χ. 1%) που οι πολίτες θα διαθέτουν σε συλλόγους της προτίμησης τους για την αποτελεσματικότερη και αμεσότερη αντιμετώπιση κοινωνικών ζητημάτων, όπως το προσφυγικό. 

5. Μητρώο εθελοντικών οργανώσεων και μητρώο εθελοντών. 

6. Κανονιστικό πλαίσιο για τον κόσμο των συλλόγων. 

Συμπέρασμα 

Μην περιμένουμε να κάνει το κράτος και οι άλλοι, αυτό που εμείς οφείλουμε να κάνουμε για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Το οφείλουμε στην οικουμενικά ανθρωπιστική μας συνείδηση, το οφείλουμε στην πατρίδα μας, την Ελλάδα και την Ευρώπη, το οφείλουμε στο μέλλον της ανθρωπότητας και στη συνείδηση πολίτη και κοινωνίας πολιτών της ανθρωπότητας και φυσικά στα παιδιά που έρχονται. Αυτού του είδους η χαρά, είναι η μεγαλύτερη χαρά που ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει στη ζωή, αν και οι πιο πολλοί περνούν χωρίς να τη γευτούν. Ίσως γιατί δεν δοκίμασαν!