Θεσμικές καινοτόμες προτάσεις για την ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα

mail: peskonet@gmail.com 

http://socialactivism.gr/

ΠΕΣΚΟ: Θεσμικές καινοτόμες προτάσεις για την ανάπτυξη

της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα

Η ΠΕΣΚΟ μετά το πρώτο Ανοικτό Συνέδριο Κοινωνίας Πολιτών για την Κοινωνική οικονομία που διοργάνωσε το 2016 έχει υποβάλει: μια σειρά προτάσεις προς αρμόδια Υπουργεία και Δήμους για την αξιοποίηση των κοινωνικών Συνεταιρισμών και Συνεταιρισμών εργαζομένων βάσει του νόμου 4430/2016, αλλά και όλων των φορέων του Μητρώου κοινωνικής οικονομίας που ασκούν κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Στο υπόμνημα που ακολουθεί συνοψίζονται οι προτάσεις   της «Πανελλήνιας Ένωσης Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας (Π.Ε.Σ.Κ.Ο)» για τους Κοινωνικούς «Συνεταιρισμούς εργαζομένων» στους Δήμους: στην καθαριότητα την ανακύκλωση, την διαχείριση πρασίνου ,δάση, τις παραλίες και την κοινωνική φροντίδα.

 Για κοινωνικά Αγροκτήματα και παραγωγικούς Συνεταιρισμούς, δημιουργώντας γέφυρες μεταξύ αγροτικής παραγωγής και βιοτουρισμού, με καταναλωτικούς και ενεργειακούς Συνεταιρισμούς, καθώς και η πρόταση μας προς την κυβέρνηση για κοινωνικοποίηση του προσφυγικού.

Έχουμε την εκτίμηση ότι η πρόσφατη  προβολή της έκθεσης ΚΑΛΟ και εν γένει πολιτική του Υπουργείου Εργασίας, παρουσιάζει μια μαγική εικόνα η οποία πόρρω απέχει  από την πραγματικότητα.  Παρουσιάζει μια μινιατούρα πολιτικής ως κολοσσιαίο έργο, σαν να μπορούσε κάποιος με ένα πίνακα ζωγραφικής να κτίσει μια Πόλη.  Την ίδια στιγμή οι πόροι τους οποίους  όφειλε η Κυβέρνηση να διαθέσει σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες στο πεδίο πηγαίνουν για άλλες ανάγκες του κράτους. Ο ισχυρισμός μας αυτός τεκμηριώνεται αν λάβουμε υπόψη τα παρακάτω στοιχεία και   δεδομένα:

Ø  Το Υπουργείο προβάλλει ως κάτι σημαντικό  τις  επενδύσεις που πρόκειται να γίνουν στο χώρο ενώ αγγίζουν  μόλις το 1/1000 των πόρων από το ΕΣΠΑ και το πακέτο Γιούγκερ των 35 δις. Καθώς πρόκειται για  ενισχύσεις μόλις 35 εκατ.  και 80 εκατ. για  τις Περιφέρειες.

Ø  Αποκρύπτεται από το πεδίο και τους φορείς,  οι κοινοτικές οδηγίες και οι πόροι που έχουν δεσμευτεί για την κοινωνική Οικονομία ενώ, χρησιμοποιούνται για να καλυφθούν άλλες πάγιες και διαρκείς ανάγκες του κράτους.

Ø  Ο σχεδιασμός περιορίζει τους δικαιούχους σε ένα πολύ μικρό κομμάτι του χώρου που παράγει προϊόντα και υπηρεσίες, απευθύνεται μόνο  στις ΚΟΙΝΣΕΠ και ΚΟΙΣΠΕ ,αποκλείοντας επί της ουσίας τους αγροτικούς, αστικούς, καταναλωτικούς Συνεταιρισμούς και μη κερδοσκοπικά ιδρύματα.

Ø  Αγνοεί δηλαδή, το κομμάτι εκείνο των κοινωνικών επιχειρήσεων που διαμορφώνει τους μετρήσιμους δείκτες της κοινωνικής οικονομίας στο ΑΕΠ, (έστω αυτό το πενιχρό 1,8 % που υπάρχει στην Ελλάδα) και προβάλλοντας κάτι  για το μέλλον  που δεν είναι καν ανιχνεύσιμο σήμερα στην  Οικονομία.

Ø  Αρνείται την διαβούλευση με τα δίκτυα, τις  Ενώσεις και ομοσπονδίες του χώρου και επιλέγει αυθαίρετα συνομιλητές μεμονομένους φορείς με τους οποίους αναπτύσσει πολιτικές και οικονομικές «Πελατειακές σχέσεις»

Ø  Δημιούργησε ένα Μητρώο Κοινωνικής Αλληλέγγυας οικονομίας που μέχρι στιγμής δεν έχει ωφελήσει σε τίποτε πρακτικά τις κοινωνικές επιχειρήσεις αντιθέτως, τις ταλαιπωρεί γραφειοκρατικά με περιττές διαδικασίες απορροφώντας πόρους οι οποίοι στερούνται ταυτόχρονα από το παραγωγικό  πεδίο.

Ø  Είναι φανερό ότι η πρόσκληση για «Κέντρα Στήριξης» Κοινωνικής Αλληλέγγυας οικονομίας εξαιτίας της  περιοριστικής της λογική στο μεγαλύτερο μέρος θα καταστεί άγονη.

Ø  Η «προδημοσίευση» της δεύτερης πρόσκλησης που ενδιαφέρει  τους φορείς ΚΑΛΟ, αναμενόμενη την προεκλογική περίοδο κινδυνεύει να έχει την τύχη εκείνης που προκήρυξε η προηγούμενη Κυβέρνηση πριν 4 χρόνια που ακυρώθηκε.

Κατόπιν τούτων των δεδομένων, Θεωρούμε ότι η οικονομική στήριξη που προβάλλεται είναι εντελώς επιφανειακή και ζητάμε αναθεώρηση στα ελάχιστα δυνατά σημεία καθώς, η προγραμματική περίοδος στο μεγαλύτερο μέρος τείνει να  εξαντληθεί χωρίς χειροπιαστά αποτελέσματα.

Για αυτό είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε τις εναλλακτικές προτάσεις που έχουμε καταθέσει τα δύο τελευταία χρόνια στο πεδίο.

1. Πρόταση για τους ανενεργούς πόρους σε κτίρια και σχολάζουσες γαίες.

2. Πρόταση προς το Υπουργείο εργασίας για Συνεταιρισμούς εργαζομένων στους Δήμους: στην καθαριότητα την ανακύκλωση, την διαχείριση πρασίνου και τις παραλίες.

3.  Πρόταση προς τις περιφέρειες για την κοινωνική οικονομία.

4.  Πρόταση προς τις Περιφέρεια Αττικής για την λειτουργία Κοινωνικού πάρκου στο Πεδίο του Άρεως.

5.  Πρόταση προς την κυβέρνηση για κοινωνικοποίηση του προσφυγικού.

6. o αποκεντρωμενος σχεδιασμος για την κοινωνικη οικονομια

και ο νέος ρόλος των αναπτυξιακών εταιρειών

7. πρωτοβουλία για τη δημιουργία «δικτύου δήμων για την κοινωνική οικονομία»

ΑΝΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΡΟΙ ΣΕ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΑΖΟΥΣΕΣ ΓΑΙΕΣ Το δημόσιο και στη Τοπική Αυτοδιοίκηση διαθέτουν ένα σημαντικό κομμάτι  σε ανενεργούς πόρους, κτίρια και αγροκτήματα που δεν αξιοποιούνται και δεν μπορούν να αξιοποιηθούν μέσα από τις υπάρχουσες δομές και  τη μισθωτή εργασία με περισσότερους δημοτικούς υπαλλήλους. Ενώ διαθέτουν κτιριακές εγκαταστάσεις και άλλους εξοπλισμούς, λόγω περιορισμού στον προϋπολογισμού της δεν δύναται να προσλάβει περισσότερους δημόσιους υπαλλήλους ώστε να λειτουργήσουν υφιστάμενες υλικές υποδομές.

Αυτοί οι πόροι είναι βέβαιο ότι μπορούν να αξιοποιηθούν και να προσφέρουν κοινωνικό εισόδημα και κοινωνικές υπηρεσίες με την παραχώρηση χρήσης και αξιοποίηση μέσω των κοινωνικών επιχειρήσεων. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί δεδομένου ότι υπάρχει ζήτηση και οι  τοπικές κοινωνίες έχουν αποδεδειγμένα περισσότερες ανάγκες: για παιδικούς σταθμούς, κέντρα υπερηλίκων, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης για τους νέους, κοινωνικά Ιατρεία πρωτοβάθμιας φροντίδας. Οι κοινωνικές Συμπράξεις μεταξύ Κοινωνικών επιχειρήσεων και της τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορούν να δώσει ώθηση κινητοποίηση στους ανενεργούς πόρους, να  προσφέρουν ποιοτικές και υπεύθυνες υπηρεσίες σε χαμηλότερο κόστος, ένα κόστος  στο οποίο μπορούν να συμβάλλουν και αδύναμες κοινωνικές ομάδες με τη συμμετοχή τους ως χρήστες όταν έχουν να καλύψουν βασικές τους ανάγκες.

Η Πρόταση αυτή συνδέεται και με τη λεγόμενη Κοινωφελή εργασία.

ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΦΕΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑ :

 Οι αναταραχές κατά καιρούς  που δημιουργήθηκαν στους Δήμους αναφορικά με τους συμβασιούχους στην καθαριότητα όταν  οι πόλεις γέμισαν βουνά με σκουπίδια, ανέδειξε το εργασιακό πρόβλημα που υπάρχει στη Τ.Α ανεξαρτήτως εάν στο τέλος το πρόβλημα κρύφθηκε για μια ακόμη φορά «κάτω από το χαλί». Είναι γνωστό πλέον ότι προσλήψεις από το παράθυρο στο δημόσιο και τους Δήμους δύσκολα θα περάσουν συνταγματικά και με βάση τις δεσμεύσεις που υπάρχουν από τους δανειστές μας στη ν Ε.Ε.

Ένας αντικειμενικός λόγος που δεν μπορεί επίσης να υπερπηδηθεί αυτό το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε υπερδιπλάσιους δημοσίους υπαλλήλους ανά 1000 κατοίκους συγκριτικά και αναλογικά με την Γερμανία και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως συμβαίνει και με τη δημόσια εκπαίδευση.

Οι Ελληνικές Κυβερνήσεις δέσμιες συντεχνιακών συμφερόντων, που δεν θέλουν να δουν την ουσία του προβλήματος μετέρχονται κάθε μέσον για να μεταθέσουν την λύση του προβλήματος στο μέλλον, χρησιμοποιώντας εκτός άλλων  τεχνασμάτων και πόρους του ΕΣΠΑ που είναι για άλλο σκοπό να καλύψουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες λειτουργίας του δημοσίου.

Σε ότι αφορά το Ευρωπαϊκό κοινωνικό Ταμείο το κράτος παίρνει τους πόρους που ανήκουν στο σχεδιασμό και τη δικαιοδοσία της Τ.Α για να τους δώσει ως φιλοδώρημα του πελατειακού κράτους στερώντας από την Τ.Α την δυνατότητα να σχεδιάσει επιχειρησιακά την κοινωνική επιχειρηματικότητα η οποία δύναται να προσφέρει λύσεις στην αξιοποίηση των ανενεργών πόρων της Τοπικής Κοινωνίας .

 Η πρόταση της ΠΕΣΚΟ που έχουμε απευθύνει στο Υπουργείο Εργασίας πριν αναδυθούν τα σχετικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Δήμοι επισημαίνει σχετικά με  τον χαρακτήρα της κοινωφελούς  εργασίας  στο γεγονός πως πρέπει να υπάρχει  παραγωγικό αντίκρισμα στην πραγματική οικονομία με τους χρηματοδοτικούς πόρους που διατίθενται από το ΕΣΠΑ  με τις προσλήψεις ανέργων. Δεν μπορούν να σπαταλούνται στο σύνολό τους αυτοί οι πόροι για την γραφειοκρατία, χρειάζεται να διατεθούν και για παραγωγικό έργο. Όταν κάθε χρόνο έχουμε 100.000 περίπου επιδοτούμενες θέσεις εργασίας από προγράμματα ΕΣΠΑ μέσω ΟΑΕΔ που απευθύνονται στο δημόσιο και τους Δήμους με απασχολούμενους η υποαπασχολούμενους μόνο  στη γραφειοκρατία χωρίς κανένα παραγωγικό αντίκρισμα υπάρχει πρόβλημα.

Προτείναμε λοιπόν να διατεθούν οι επιδοτήσεις όχι στο κράτος όπως γίνεται μέχρι τώρα αντί πρόσκαιρων προσλήψεων προς εξυπηρέτηση του πελατειακού πολιτικού συστήματος αλλά, μέρος αυτών των κονδυλίων να πάνε σε κοινωνικές επιχειρήσεις που θα διαμορφώσουν σχέδια δράσεις με τους Δήμους για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών.

Μ΄αυτό τον τρόπο οι Δήμοι θα έχουν ουσιαστικό παραγωγικό όφελος καθοριστικό ρόλο στο σχεδιασμό δράσεων και ταυτόχρονα θα υπάρχει λογοδοσία προς το παραγωγικό αποτέλεσμα.

Η σημερινή πολιτική στο ζήτημα της κοινωφελούς εργασίας δεν οδηγεί πουθενά παρά μόνο στην εξάρτηση από το δημόσιο με πόρους του ΕΣΠΑ, οι οποίοι παράτυπα στερούνται από τους παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας αλλά και της ουσιαστικής εξυπηρέτησης της Τ.Α.

Επειδή, μάλιστα στην απασχόληση αυτή δεν υπάρχει καμία δομή στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών και όλοι γνωρίζουν ότι πρόκειται για επιδοτήσεις που προέρχονται από το ΕΣΠΑ, καλλιεργείται η νοοτροπία και η κουλτούρα  ότι αυτά χρήματα δίνονται χωρίς την λογοδοσία κάποιας απόδοσης.

Έτσι, έχουμε τα γνωστά φαινόμενα πολλοί ωφελούμενοι να μη πηγαίνουν στην δουλειά τους η να μη τηρούν το ωράριο με αποτέλεσμα  στο τέλος να έχουμε φαινόμενα κάποιοι να πληρώνονται χωρίς να αποδίδουν συγκεκριμένο έργο.

Το αποτελέσματα  θα ήσαν τελείως διαφορετικά εάν οι πόροι αυτοί κατευθυνόταν προς  την πραγματική οικονομία που είναι ο προορισμός τους. Εάν οι πόροι αυτοί είχαν διατεθεί για την απασχόληση στη κοινωνική οικονομία σύμφωνα με την κατεύθυνση της  Ευρωπαϊκής πολιτικής και πρακτικής που παρακάμπτεται από  το Ελληνικό Κράτος και Κυβερνήσεις.

Τίθεται επομένως το ερώτημα: συμφέρει την Τ.Α να αξιοποιήσει συμπληρωματικά το συνεργατικό μοντέλο και τις κοινωνικές επιχειρήσεις  για την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και την λειτουργία της καθαριότητας δημόσιων χώρων, πάρκων, πολιτιστικών υποδομών κ.τ.λ.

Η απάντηση είναι σχεδόν αυτονόητη  διότι το κόστος της μισθωτής εργασίας στο δημόσιο είναι αποδεδειγμένα υψηλότερο σε σχέση με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τους συνεταιρισμούς όχι γιατί οι εργαζόμενοι πληρώνονται λιγότερο, αλλά γιατί οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα ελέγχονται από αυτούς που έχουν την διοικητική ευθύνη και εργάζονται πραγματικά.

Με δεδομένο τον αναγκαστικό περιορισμό στη γραφειοκρατία που επιφέρουν οι τεχνολογικές αλλαγές και την συρρίκνωση των θέσεων μισθωτής εργασίας που προδιαγράφεται στο μέλλον, είναι αναπόφευκτος ο περιορισμός στο δημόσιο, όχι συγκυριακούς  λόγους όπως μας λένε γιατί το επιβάλει η τρόικα αλλά γιατί αυτό επιβάλλεται από τις τον ανταγωνισμό στις παγκόσμιες τεχνολογικές εξελίξεις.

Από τις νέες συνθήκες που διαμορφώνουν οι νέες τεχνολογίες οι οποίες  αντικειμενικά μειώνουν τις θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα επιβάλλεται, αναπόφευκτα και η μείωση  του μεγέθους των φόρων από την μισθωτή εργασία και αυτό έχει ως συνέπεια την μείωση εσόδων για το κράτος, και αυτό στο τέλος έχει ως συνέπεια τη συρρίκνωση της μισθωτής εργασίας στο δημόσιο.

Αντίθετα, ο συνεργατισμός ως εναλλακτική σχέση εργασίας με την εξοικονόμηση πόρων έχει το προνόμιο να  διαθέτει πόρους  για νέα κοινωνικές υπηρεσίες π.χ παιδικούς σταθμούς κοινωνικές δομές και κοινωνικά ιατρεία  έχει μέλλον και στο πεδίο της Τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ο Κάθε  Δήμος  διαθέτοντας πόρους που εξοικονομεί από την γραφειοκρατία για Κοινωνικές  υποδομές πάρκα, εκτάσεις και κτίρια που μένουν αχρησιμοποίητα, αναθέτοντας αυτά σε συνεργατικά σχήματα μπορεί να έχει κοινωνικές υπηρεσίες με βιώσιμο  κόστος για την λειτουργία του που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει.

Μέσω των Κοινωνικών Συνεταιρισμών εργαζομένων, των καταναλωτικών και ενεργειακών συνεταιρισμών, που μπορούν οι Δήμοι να προωθήσουν μαζί με τις τοπικές ενώσεις φορέων κοινωνικής οικονομίας, μπορούν να δημιουργηθούν νέες υπηρεσίες και παροχές. Έτσι ενισχύεται γενικότερα η οικονομία της Πόλης καθώς περισσότεροι άνθρωποι μπορούν  βρίσκουν δουλειά με την αναζωογόνηση που προκύπτει  από την νέα σύνθεση των πόρων.

Είναι φανερό ότι στις νέες συνθήκες ενώ οι πολίτες δεν μπορούν να διεκδικήσουν υψηλότερες αμοιβές από τη μισθωτή εργασία μπορούν να κερδίσουν ένα φθηνότερο κόστος ζωής και ταυτόχρονα  υψηλότερη ποιότητα ζωής μειώνοντας το κόστος διαμεσολάβησης προϊόντων και υπηρεσιών.

Με μια τέτοια προσέγγιση οι Δήμοι και περιφέρειες σήμερα οι οποίες  αισθάνονται την στενότητα να ξοδέψουν και να κάνουν νέες προσλήψεις μπορούν να αξιοποιήσουν τον οργανωμένο συνεργατισμό και τις κοινωνικές Συμπράξεις ως ουσιαστική διέξοδο για να συν-δημιουργήσουν τοπικά θέσεις εργασίας και τοπικό εισόδημα.

Τέλος η  Τ.Α ως δομή της τοπικής δημοκρατίας καθώς, δεν φέρει τα βάρη της κρατικής γραφειοκρατίας, του δημόσιου χρέους και των ασφαλιστικών συστημάτων, μπορεί να περάσει σε μια συμπληρωματική δραστηριότητα ενίσχυσης του τοπικού προϊόντος και των αγαθών με ανοίγματα στην αυτοδιαχείριση δημόσιων αγαθών και κοινωνικών υπηρεσιών .

Αυτή η προσέγγιση απαιτεί ένα νέο Στρατηγικό σχεδιασμό από τον οποίο θα προκύψουν μετρήσιμα  οφέλη για τους Δήμους

· Μειωμένο κόστος ανά μονάδα προσφερόμενης κοινωνικής υπηρεσίας.

·   Αυξημένες παροχές υπηρεσιών στην τοπική κοινωνία με την ολοκληρωμένη αξιοποίηση των ανενεργών διαθέσιμων υλικών πόρων.

·   Αυξημένη απόδοση των εργασιακών πόρων από τους συνεταιρισμούς εργαζομένων.

·    Αυξημένη κοινωνική ευθύνη με το νέο μείγμα εργασιακών σχέσεων.

·  Ενίσχυση των κοινωνικών δομών των Δήμων μέσω τις κοινωνικής ενσωμάτωσης σε κοινωφελείς δράσεις των Δήμων.

· Ανάπτυξη της πολιτιστικής συμμετοχής και της πολιτιστικής επιχειρηματικότητας σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας .

·  Δημιουργική αξιοποίηση του Ελεύθερου χρόνου στο περιβάλλον και πολιτισμό.

·   Δημιουργία υλικής βάσης για την ανάπτυξη της συμμετοχικής Δημοκρατίας στους δήμους που θέλουν να αναπτύξουν την θεσμική και κοινωνική καινοτομία π.χ. Έξυπνες Πόλεις Ενεργειακούς συνεταιρισμούς  κ.τπ

Επομένως η μεταφορά των πόρων του ΕΣΠΑ στην πραγματική οικονομία έναντι του κρατικού παρασιτισμού είναι το ζητούμενο για την κοινωνική οικονομία άμεσα για τα επόμενα 3 χρόνια.

Στον αγροδιατροφικό τομέα, μπορούν να ενισχυθούν και δημιουργηθούν 50.000 νέες θέσεις εργασίας μεταφέροντας πόρους της κοινωφελούς εργασίας με βάση την πρότασή μας για τα κοινωνικά αγροκτήματα, αξιοποιώντας σχολάζουσες δημόσιες και ιδιωτικές γαίες που αναπτύσσεται στο επόμενο κεφάλαιο αναλυτικά.

Στον τομέα της πρόληψης και της κοινωνικής φροντίδας μπορούν να δημιουργηθούν 70.000 νέες θέσεις εργασίας με το ήμισυ του κόστους της απασχόλησης στην κρατική γραφειοκρατία, δεδομένου ότι στην συμμετοχή του κόστους μπορούν να μπουν οι ίδιες οι κοινωνικές ομάδες, τα ασφαλιστικά τους ταμεία και γενικώς οι ωφελούμενοι των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας.

Στην δια βίου μάθηση και την ενισχυτική διδασκαλία, ο θεσμός των κοινωνικών φροντιστηρίων και της συνεργατικής εκπαίδευσης μπορούν να δημιουργήσουν 50.000 θέσεις εργασίας, απορροφώντας ένα κομμάτι από την παραπαιδεία σε νέους εκπαιδευτικούς μέσω συνεργατικών σχημάτων που δεν έχουν ακόμη μπει στην αγορά εργασίας.

Στο πράσινο επιχειρείν μπορούν να δημιουργηθούν 100.000 νέες θέσεις εργασίας. Ειδικότερα στην ανακύκλωση στην πηγή, στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, στο αστικό πράσινο και τις πράσινες στέγες, πέλετ και κομπόστ από  βιομάζα, διαχείριση δασών και βιοτόπων.

Στον πολιτισμό-τουρισμό μπορούν να δημιουργηθούν 20.000 θέσεις εργασίας στον καθαρισμό ακτών και πάρκων αναψυχής, στην φύλαξη και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μουσείων.

Προφανώς με βάση αυτό τον στρατηγικό σχεδιασμό χρειάζεται μεγάλη τομή στην ενίσχυση των συνεταιρισμών εργαζομένων και κοινωνικών Συνεταιρισμών με αντίστοιχη μείωση του κρατισμού.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑΤΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ.

Η πρότασή μας για τα Κοινωνικά αγροκτήματα και την ενίσχυση των κοινωνικών συνεταιρισμών κατατέθηκε στον Υπουργό Αναπληρωτή Αγροτικής Ανάπτυξης. Ι. Τσιρώνη ο οποίος λόγω συνσρμοδιότητας την έχει προωθήσει στην Ράνια Αντωνοπούλου Αναπληρωτή Υπουργό Εργασίας.

Το σκεπτικό της πρότασης είναι ότι το  Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης διαθέτει αγροκτήματα τα οποία δεν φροντίζονται πλέον, δεν καλλιεργούνται, ενώ διαθέτουν  παραγωγή (ελιές, εσπεριδοειδή κλπ) η οποία δεν συλλέγεται.

Παρόμοια αγροκτήματα έχουν οι ΟΤΑ και η εκκλησία, ενώ υπάρχουν και πολλές ιδιωτικές εκτάσεις τις οποίες δεν μπορούν να φροντίσουν οι ιδιοκτήτες για διάφορους λόγους.  Συνεπώς υπάρχει ανεκμετάλλευτοι φυσικοί πόροι στην χώρα, που σε καιρούς κρίσης θα πρέπει πάση θυσία να αξιοποιηθούν για το κοινωνικό όφελος.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει τεράστια ζήτηση αγροτικών προϊόντων για να στηριχθούν οι κατά τόπους δομές φτώχειας.  Τέλος, έχουν εγγραφεί στο μητρώο κοινωνικής οικονομίας περί τους 1000 φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας οι οποίες θα μπορούσαν να αναλάβουν το έργο και ασφαλώς υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι που θα μπορούσαν να εργαστούν για την φροντίδα και την συγκομιδή της παραγωγής και την διάθεσή της στις δομές φτώχειας.

Το βάση αυτό το σκεπτικό, αντί οι πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου να δαπανώνται στη γνωστή «βιομηχανία σεμιναρίων» χωρίς κανένα πρακτικό παραγωγικό αποτέλεσμα και στα πεντάμηνα προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για εργασίες στους Δήμους χωρίς συγκεκριμένο αντικείμενο έργου, να κατευθυνθεί μέρος των πόρων αυτών προς την κοινωνική γεωργία και ειδικότερα για την καλλιέργεια «κοινωνικών αγροκτημάτων».

Τα «κοινωνικά αγροκτήματα» μπορούν να αναπτυχθούν σε εκτάσεις που μένουν ακαλλιέργητες και που είναι διαθέσιμες από το δημόσιο, από Δήμους, μοναστηριακές ιδιοκτησίες ή και από κοινωνικούς συνεταιρισμούς.

Τα παραγόμενα προϊόντα μπορούν να διατίθενται επίσης σε κοινωνικές δομές κατά της φτώχειας, κοινωνικά παντοπωλεία-σουπερ μάρκετ και εστιατόρια.

Επίσης, μπορούν να απορροφηθούν χωρίς μεσάζοντες από δημοτικές αλληλέγγυες αγορές.

Το όλο εγχείρημα εντάσσεται στις εφαρμοσμένες πρακτικές κοινωνικής οικονομίας που αναπτύσσονται στην Ευρώπη.

Παράλληλα αυτό θα είναι ένα πεδίο δράσης για μικρούς κοινωνικούς συνεταιρισμούς που θα εξειδικεύονται σε ποιοτικά προϊόντα διατροφής και αρωματικά φυτά και θεραπευτικά βότανα που ευδοκιμούν στην Ελλάδα με εξαιρετικές ιδιότητες. Ακριβώς γι’ αυτές τις ποιοτικές ιδιότητες μπορούν να γίνουν και διακρατικές συνεργασίες με συνεταιρισμούς στην Ευρώπη.

Ακόμη, το εγχείρημα των κοινωνικών αγροκτημάτων, μπορεί γενικότερα να συμβάλει στην στροφή νέων ανθρώπων προς την αγροτική οικονομία δίνοντας στο επάγγελμα του αγρότη ιδιαίτερη σημασία και νέο κοινωνικό περιεχόμενο στις συνθήκες του 21ου αιώνα.

Αναφορικά με τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις ενδεχομένως υπάρχουν φόβοι και αναστολές.

Η ελληνική παράδοση των συνεταιρισμών έχει πολλές αρνητικές όψεις, ακριβώς επειδή συνδέθηκε με την κρατικοδίαιτη αντίληψη και εν μέρει με τη λαφυραγωγία του κράτους.

Το πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας στο οποίο εντάσσεται η πρωτοβουλία των κοινωνικών αγροκτημάτων δεν έχει να κάνει σε τίποτε με αυτή την παράδοση.

Πρόκειται για πρωτοβουλία που εντάσσεται μέσα στους θεσμούς αλληλεγγύης των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και στην έμπρακτη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όχι για να προσλάβει νέους δημοτικούς υπαλλήλους, καλλιεργητές, αλλά για να προσφέρει ανενεργούς, ανεκμετάλλευτους φυσικούς πόρους και υποδομές που είναι στη διάθεσή της, προκειμένου να παραχθούν αγαθά και προϊόντα.

Άλλος σκοπός των κοινωνικών αγροκτημάτων είναι να προσφέρουν τη δυνατότητα σε πολίτες άνεργους ή χαμηλοσυνταξιούχους να καλλιεργούν τα δικά τους προϊόντα.

Για παράδειγμα, μπορούν να μετατρέπουν εγκαταλειμμένα αγροτεμάχια σε μικρούς κοινωνικούς λαχανόκηπους, η χρήση των οποίων μπορεί να παραχωρηθεί σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες.

Δημοτικοί ή αστικοί λαχανόκηποι είναι μικρά τεμάχια γης εντός ή περιαστικά των πόλεων, παραχωρημένα εκ μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έναντι συμβολικού ή όχι ενοικίου στους κατοίκους της περιοχής, για την καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών του νοικοκυριού τους.

Οι κοινωνικοί λαχανόκηποι μπορεί επίσης να είναι παραχωρημένες εκτάσεις είτε από δήμους, είτε από ιδιώτες σε διάφορους κοινωνικούς φορείς οι οποίοι σε συνεργασία με εργαζόμενους σε κοινωφελείς σκοπούς και εθελοντές, τις καλλιεργούν με σκοπό τη διάθεση των προϊόντων σε οργανώσεις ή συλλόγους με φιλανθρωπικό έργο (κοινωνικά παντοπωλεία, συσσίτια).

Δυνητικοί  δικαιούχοι:

Δυνητικοί  δικαιούχοι είναι οι φορείς κοινωνικής οικονομίας πιστοποιημένοι στο σχετικό Μητρώο του ν. 4430/16, με εντοπιότητα σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, με την προϋπόθεση να έχουν υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τους συμπράττοντες φορείς. Το μνημόνιο περιγράφει τα εξής:

Οι φορείς χρηματοδοτούνται απευθείας για να καταβάλλουν τους μισθούς των ωφελούμενων  (άμεσες δαπάνες) σύμφωνα με τα δεδομένα της κοινωφελούς εργασίας.

Οι φορείς αποζημιώνονται  για το διαχειριστικό τους κόστος  με το 20% (έμμεσες δαπάνες επί των αμέσων).

Το διαχειριστικό κόστος καλύπτει την πρόσληψη προσωπικού του φορέα για την διοικητική υποστήριξη, την εποπτεία του προγράμματος και τα λοιπά λειτουργικά κόστη τους (10% προσωπικό και 10% άλλα κόστη.

Υποχρέωση των φορέων είναι να φροντίσουν τα αγροκτήματα, να συλλέξουν την συγκομιδή και να την παραδώσουν στις δομές φτώχειας που λειτουργούν στην χώρα από τους Δήμους, την Εκκλησία ή άλλους φορείς.

Οι φορείς προσλαμβάνουν τους ανέργους με τα κριτήρια του ΑΣΕΠ από καταστάσεις που θα παραλάβουν από τον ΟΑΕΔ για περίοδο 8 μηνών για τρία συνεχόμενα έτη.

Τίθεται πλαφόν προσλήψεων ανά φορέα πχ ως 50 άτομα, για να αποφευχθεί ο  γιγαντισμός τους.

Οι ασφαλιστικές εισφορές καταβάλλονται στο ΙΚΑ απευθείας από τον ΟΑΕΔ. Δεν εμπλέκονται οι φορείς με τις ασφαλιστικές εισφορές.

Θα απασχοληθούν 3.000 εργαζόμενοι για ένα 8μηνο ανά έτος για τα τρία προσεχή έτη με εναλλαγή εργαζομένων (εδώ απαιτείται τροπολογία του αρ. 18 του ν. 4430/16 για τον αριθμό των εργαζομένων μη μελών).

Το πρόγραμμα κατά τα άλλα θα ακολουθήσει το μοντέλο της κοινωφελούς εργασίας όπως αυτό υλοποιήθηκε την περίοδο 2011-2013.

Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας παραδίδουν συγκεκριμένες ποσότητες σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα όπως αυτά προβλέπονται στο μνημόνιο συνεργασίας με τους συμπράττοντες φορείς (διευθύνσεις γεωργίας του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης ή τους ΟΤΑ, η ΝΠΔΔ), οι οποίες επιβλέπουν από κοινού το έργο.

Συμπράττοντες φορείς είναι οι κατά τόπους διευθύνσεις γεωργίας, οι ΟΤΑ, η εκκλησία και τα ΝΠΔΔ.

Ιδιώτες – ιδιοκτήτες κτημάτων θα μπορούσαν επίσης να συμμετάσχουν για να παραδώσουν την παραγωγή τους και να λάβουν ως ανταπόδοση την φροντίδα των κτημάτων τους και πιθανόν το 10% της παραγωγής.

Οι συμπράττοντες φορείς υπογράφουν μνημόνιο συνεργασίας με τους φορείς κοινωνικής οικονομίας, παρέχουν τον αναγκαίο εξοπλισμό (εργαλεία, γεωργικά μηχανήματα, φορτηγά κλπ), παρακολουθούν από κοινού το έργο και τέλος παραλαμβάνουν την παραγωγή για να την διαθέσουν στις δομές φτώχειας.

Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ο κοινωνικός έλεγχος του όλου έργου και ενισχύεται η τοπική κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Τέλος, η φιλοσοφία της πρότασης βρίσκεται στην δημιουργία προϋποθέσεων για την ενεργοποίηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της σχολάζουσας δημόσιας και δημοτικής περιουσίας και διαφόρων κληροδοτημάτων που σε μια πρώτη διερεύνησή μας είναι πολύ σημαντική.

Η απόκτηση της επιχειρηματικής και εργασιακής εμπειρίας μέσα από αυτήν την παραγωγική διαδικασία, με χειροπιαστά αποτελέσματα μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα και για την αναζωογόνηση της υπαίθρου.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

ΓΙΑ ΘΕΣΜΟΥΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ  ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η κατάσταση για την κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα σήμερα πλειοδοτείται στα  λόγια αλλά είναι ελλειμματική στην πράξη.

Όλες οι περιφέρειες στα ΠΕΠ που αυτή τη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ έχουν δεσμευμένους διαθέσιμους πόρους και πρόβλεψη για την στήριξη της κοινωνικής οικονομίας και κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Το πρόβλημα όμως όπως και στα προηγούμενα ΠΕΠ, είναι ότι ο σχεδιασμός αντιμετωπίζει την κοινωνική οικονομία ως ένα επιπλέον αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας  της αγοράς χωρίς να αντιμετωπίζει το «θεσμικό έλλειμμα» της χώρας στο επίπεδο της οργάνωσης και της στήριξης του υποκειμένου της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Οι προσκλήσεις συνήθως, δεν απευθύνονται στο υποκείμενο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας του συνεργατισμού, είτε αυτό είναι συνεταιρισμοί είτε μη κερδοσκοπικοί φορείς ή συμπράξεις, αλλά καταλήγουν σε διάφορους διαμεσολαβητές για την κοινωνική οικονομία ή συνδικαλιστικούς φορείς εργοδοτών και της ιδιωτικής οικονομικής δραστηριότητας.

Η διαμεσολάβηση όταν γίνεται – γίνεται με φορείς και με συμβούλους που γνωρίζουν προφανώς από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, δεν έχουν όμως σχέση με το χώρο της κοινωνικής οικονομίας και τους φορείς της.

Τα παλιά προγράμματα EQUAL, ΤΟΠΣΑ, ΤΟΠΕΚΟ απέτυχαν στους στόχους που είχαν θέσει, ακριβώς γιατί δεν στηρίχθηκαν στους αυθεντικούς φορείς της κοινωνικής οικονομίας.

Συμμετέχουν στην διαβούλευση π.χ. οι μεγάλοι συνδικαλιστικοί φορείς εργοδοτών και εργαζομένων αλλά δεν συμμετέχουν θεσμικά όργανα των κοινωνικών επιχειρήσεων με το αιτιολογικό ότι δεν είναι οργανωμένοι σε τριτοβάθμιο επίπεδο συνομοσπονδίας.

Εάν πράγματι η βούληση της περιφερειακής αυτοδιοίκησης σήμερα είναι να βρει έδαφος ο σχεδιασμός για την κοινωνική οικονομία, η σχέση αυτή πρέπει να αλλάξει και να προσαρμοστεί στο Ευρωπαϊκό προγραμματικό πλαίσιο για την περίοδο 2014 – 2020 που δίνει προτεραιότητα στην αρχή της εταιρικής σχέσης.

Το Ευρωπαϊκό προγραμματικό πλαίσιο για την περίοδο 2014 – 2020

(Πηγή: «Οι Δήμοι στο κατώφλι της νέας προγραμματικής περιόδου» ΕΕΤΑΑ, Σεπτέμβριος 2013)

«Η αρχή της εταιρικής σχέσης αναφέρεται στη συνεργασία ανάμεσα στις δημόσιες αρχές των κρατών – μελών (εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο), στον ιδιωτικό τομέα και στην κοινωνία των πολιτών.

Η συνεργασία αυτή βασίζεται στην ουσιαστική συμμετοχή όλων των εταίρων σε όλο τον κύκλο ζωής του εκάστοτε προγράμματος (διαβούλευση, προετοιμασία, εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση), διασφαλίζοντας ίσες ευκαιρίες συμμετοχής σε κάθε εταίρο, από όποιον τομέα και αν προέρχεται.

Το κράτος – μέλος καλείται να οργανώσει εταιρική σχέση με:

α) τις αρμόδιες περιφερειακές, τοπικές και άλλες δημόσιες αρχές, β) τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους και γ) οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο φορέα που εκπροσωπεί την κοινωνία των πολιτών (περιβαλλοντικοί εταίροι, ΜΚΟ, φορείς αρμόδιοι για την προώθηση της ισότητας και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού).

Κάθε κράτος – μέλος, εντοπίζει και ορίζει τους πιο αντιπροσωπευτικούς εταίρους, διασφαλίζοντας την πολυφωνία στην εταιρική σχέση.

Η συμμετοχή των φορέων που αντιπροσωπεύουν την κοινωνία των πολιτών και των φορέων που είναι αρμόδιοι για την ισότητα και την καταπολέμηση των διακρίσεων.

Στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης, θα πρέπει να διασφαλίζεται η ενεργός συμμετοχή των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) που αντιπροσωπεύουν την κοινωνία των πολιτών, σε τομείς όπως το περιβάλλον, η κοινωνική ένταξη, η ισότητα και η αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.

Επειδή ο αριθμός των ενδιαφερόμενων οργανώσεων ενδέχεται σε πολλές περιπτώσεις να είναι ιδιαίτερα μεγάλος, δυσχεραίνοντας την ομαλή λειτουργία της εταιρικής σχέσης, προτείνεται η δημιουργία συντονιστικού οργάνου και ο ορισμός ενός κοινού εκπροσώπου της εταιρικής σχέσης που θα συμβάλλει στην προετοιμασία και εφαρμογή των προγραμμάτων.

Βεβαίως είναι απαραίτητη η διασφάλιση της μεγαλύτερης αντιπροσωπευτικότητας.

Τι σημαίνει ομάδες τοπικής δράσης;

Οι ομάδες τοπικής δράσης θα πρέπει να αποτελούνται από εκπροσώπους τοπικών δημόσιων και ιδιωτικών κοινωνικοοικονομικών συμφερόντων, όπως επιχειρηματίες και οι ενώσεις τους, τοπικές αρχές, συνοικιακές ή τοπικές ενώσεις, ομάδες πολιτών (όπως μειονότητες, ηλικιωμένοι πολίτες, γυναίκες/ άντρες, νέοι, επιχειρηματίες, κλπ.), κοινοτικές και εθελοντικές οργανώσεις, κλπ.

Η κοινωνία των πολιτών και οι εταίροι του ιδιωτικού τομέα πρέπει να κατέχουν τουλάχιστον το 50% της εξουσίας στη λήψη αποφάσεων και καμία ομάδα συμφερόντων δεν πρέπει να έχει πάνω από το 49% των ψήφων».

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΣ -ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΑΓΡΟΔΙΑΤΟΦΗ-ΤΟΥΡΙΣΜΟ- ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ –ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ-ΕΝΕΡΓΕΙΑ

(και ειδικότερα της κοινωνικά υποστηριζόμενης  γεωργίας,

υποστηριζόμενου εναλλακτικού τουρισμού και πολιτισμού).

Σκοπός του σχεδίου: η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής αγαθών μέσω της συν λειτουργίας  ομάδων παραγωγών, καταναλωτικών και εργασιακών συνεταιρισμών με στόχο τον εμπλουτισμό  του τουριστικού προϊόντος, με αντικείμενο την προώθηση της μεσογειακής διατροφής και της τοπικής κουζίνας, στο πλαίσιο της κοινωνικά υποστηριζόμενης Γεωργίας.

Συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στη παραγωγή κατανεμημένης ενέργειας και ανακύκλωσης με την οργάνωση και λειτουργία ενεργειακών συνεταιρισμών -και ανακύκλωσης.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός πρέπει να γίνει με άξονες τους  τομείς για την ΑΓΡΟΔΙΑΤΟΦΗ-ΤΟΥΡΙΣΜΟ- ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ –ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ-ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Να  προωθηθούν μέσω της συμμετοχικής κοινωνικής οικονομίας, με την μορφή συντεταγμένων παραγωγικών και θεματικών πρωτοβουλιών, πολιτικές με θεσμικό στόχο να σχηματίσουν μια ενιαία κοινωνική σύμπραξη  στο επίπεδο της κάθε περιφερειακής ενότητας με αντικείμενο τον συντονισμό των δράσεων αλλά και την συμβουλευτική στήριξη και επιμόρφωση στελεχών.

Οι σχέσεις μεταξύ των δικτύων και συνεταιρισμών   να βασιστούν σε «σύμφωνα συνεργασίας» μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών με κοινές και οριζόντιες δράσεις εκθέσεις προϊόντων,  φεστιβάλς, θερμοκοιτίδων και επικοινωνιακών γεγονότων και προβολών.

ΜΕΤΡΑ

Το μέτρο της  κοινωνικά υποστηριζόμενης  γεωργίας σε συνέργειες με το τουρισμό και  με αντικείμενο την αγροδιατροφή και τον ποιοτικό  τουρισμό στοχεύει στη αναγέννηση της καλλιέργειας και συγκομιδής της Ελιάς και των οπωροκηπευτικών.

Με την οργάνωση ομάδων γεωργών παραγωγών, δικτύωσης ομάδων ιδιοκτητών και εργασιακών συνεταιρισμών με σκοπό την ενεργοποίηση ανενεργών πόρων και την οργάνωση της  διακίνησης των προϊόντων χωρίς μεσάζοντες.

Με οργανωτικά εργαλεία διάθεσης των προϊόντων αυτών τους καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, τις ενώσεις και τα δίκτυα επαγγελματιών στο χώρο της εστίασης για την προώθηση της μεσογειακής κουζίνας και συμπληρωματικότητας του τουριστικού προϊόντος.

ΔΟΜΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: στο χώρο της πολιτιστικής πραγματικότητας της περιφέρειας υπάρχει μια σημαντική πολιτιστική προσφορά από μη κερδοσκοπικούς φορείς που αποτυπώνεται στο διαθέσιμο πολιτιστικό και τουριστικό και προϊόν αυτό μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως  «άδηλη κοινωνική οικονομία».

Η μετάβαση από μια κατακερματισμένη δραστηριότητα σε ένα δομημένο προγραμματισμό με βάση τα  υφιστάμενα πολιτιστικά διαθέσιμα και φορείς με ετήσιο πρόγραμμα φεστιβαλικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, εκθέσεων  θα συμβάλει στην ενίσχυση της πολιτιστικής κοινωνικής επιχειρηματικότητας και στο συνολικό τουριστικό προϊον.

Για την ΕΝΕΡΓΕΙΑ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ το μέτρο προβλέπει την προώθηση των ενεργειακών συνεταιρισμών και ανακύκλωσης.

Κλειδί στην ανάπτυξη αυτών το στόχων είναι η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και η συγκρότηση κοινωνικού κεφαλαίου.

ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ θα είναι Παραγωγικοί, καταναλωτικοί και  εργασιακοί συνεταιρισμοί, ενώσεις και τα δίκτυα καταναλωτών και επαγγελματιών και φορείς της τοπικής Αυτοδιοίκησης που από συστήνουν τοπικές κοινωνικές συμπράξεις.

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Η συμπληρωματικότητα στο τοπικό εισόδημα και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ,ενίσχυση της τοπικής αυτάρκειας στο τομέα της αγροδιατροφής και μείωση του κόστους ζωής με το περιορισμό της διαμεσολάβησης της διακίνησης των προϊόντων από τους παραγωγούς στο καταναλωτή.

Ο προσανατολισμός στη πραγματική οικονομία μέσω της κοινωνικά υποστηριζόμενης Γεωργία και με στρατηγικό στόχο την ενίσχυση της μεσογειακής διατροφής και της μείωσης του κόστους συναλλαγών  μέσω εργασιακών και καταναλωτικών συνεταιρισμών και κοινωνικών Συμπράξεων.

Εν κατακλείδι, αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση σε ό,τι αφορά την αυθεντικότητα του υποκειμένου της κοινωνικής οικονομίας και την συγκεκριμενοποίηση στόχων που δύναται να αναπτυχθεί η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι η βάση για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα του σχεδιασμού για την νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΆΡΕΩΣ..

Πρόκειται για ένα παραδειγματικό πιλοτικό έργο στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας με τη Δημιουργία ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ -κοινωφελούς Ανθρωπιστικής Πολιτιστικής και περιβαλλοντικής δράσης στο ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΆΡΕΩΣ/.

Φορέας διαχείρισης μπορεί να είναι μια  «Αναπτυξιακή κοινωνική Σύμπραξη Α/Σ» στην οποία θα συμμετέχουν Κοινωφελείς και εθελοντικές οργανώσεις, Κοινωνικές επιχειρήσεις Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί, μαζί με την Περιφέρεια Αττικής  βάσει του νόμου 4430/16 περί Τοπικών Συμπράξεων.

Το πεδίο του Άρεως είναι ένας μοναδικός φυσικός χώρος  πρασίνου και αναψυχής, για την αθηναϊκή κοινωνία, ένα  πολύτιμο δημόσιο αγαθό στην στο κέντρο της πρωτεύουσας που παραμένει  εδώ και πολλά χρόνια, ένας υποβαθμισμένος χώρος, παραμελημένος και αναξιοποίητος. Το πάρκο αυτό όπως είναι γνωστό ανήκει Περιφέρεια Αττικής.

Είναι φανερό ότι καμιά δημόσια ή δημοτική αρχή δεν μπορεί να σηκώσει το κόστος φύλαξης και λειτουργίας του πάρκου και εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι η Περιφέρεια ή ο Δήμος  αδυνατούν να σηκώσουν το βάρος λειτουργίας του πάρκου.

Αυτό όμως που δεν μπορεί να κάνει μόνη της η πολιτεία, μπορεί ωστόσο να γίνει με την συμμετοχή της κοινωνίας και τους πολίτες.

Δηλαδή σε συνεργασία με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, των ενεργών συλλογικοτήτων και των δομών αλληλεγγύης της πόλης στα πλαίσια της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

Ένας κοινωνικός φορέας διαχείρισης του Πάρκου μπορεί να συμπεριλαμβάνει κοινωνικές συλλογικότητες, κοινωνικές επιχειρήσεις και Συνεταιρισμούς μαζί τις αντίστοιχες δομές της Περιφέρειας και του Δήμου για να αναλάβει αυτό έργο.

Φορέας Διαχείρισης

Μια Κοινωνική Αναπτυξιακή Σύμπραξη που θα απαρτίζεται από τουλάχιστον 50 φορείς της κοινωνίας των πολιτών, άλλες δομές αλληλεγγύης και κοινωνικούς συνεταιρισμούς, θα μπορούσε να διαχειριστεί, να αναπτύξει και να ζωντανέψει το πάρκο με πλήθος δραστηριοτήτων και καλών πρακτικών που θα αναδείξουν, εκτός των άλλων, και το τουριστικό προφίλ της Αθήνας.

Η προαναφερόμενη Κοινωνική Αναπτυξιακή Σύμπραξη μπορεί να συσταθεί βάσει του ν. 4019/11 για την κοινωνική οικονομία, όπου θα συμμετάσχουν  η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ο  δήμος Αθηναίων, άλλοι σύλλογοι ή φορείς που λειτουργούν στην περιοχή και θα αποτελέσει τον φορέα διαχείρισης του Πάρκου Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Ο φορέας αυτός θα προσελκύσει το ενδιαφέρον του κοινού, θα κινητοποιεί το τοπικό κοινωνικό κεφάλαιο του εθελοντισμού, προβάλλοντας την σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία της πόλης.

Η πρότασή μας δεν βασίζεται μόνον στην περιγραφή μια καινοτόμου ιδέας κοινωνικής συμμετοχής και στις καλές πρακτικές που μπορούν να αναπτυχθούν στο πλαίσιο αυτών των ιδεών, αλλά λαμβάνει υπόψη την σχέση κόστους-οφέλους για να υλοποιηθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα και τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα.

Την δυνατότητα χρηματοδότησης μιας τέτοιας κοινωνικής Σύμπραξης από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την ουσιαστική αξιοποίηση ανάλογων πόρων όταν εν αντιθέσει με την πρόσφατη εμπειρία έχουμε παραδείγματα διασπάθισης αυτών των πόρων όπως π.χ από τα προγράμματα ΤΟΠΣΑ.

Μπορεί να φανταστεί κανείς την αποτελεσματικότητα που θα υπήρχε εάν, δέκα από αυτά τα 65 προγράμματα που έγιναν στη Περιφέρεια Αττικής είχαν υλοποιηθεί  στο γεωγραφικό χώρο του Πεδίου του Άρεως υπό άμεσο κοινωνικό έλεγχο.

Μπορεί να υπολογίσει κανείς την δυνατότητα άντλησης ίδιων πόρων από την διοργάνωση ειδικών εκθέσεων συνεργατισμού, παραγωγικών πρωτοβουλιών, πνευματικής δημιουργίας, εναλλακτικού τουρισμού.

Μπορεί να υπολογίσει την μείωση κόστους φύλαξης και φροντίδας του πάρκου από κοινωνικούς Συνεταιρισμούς ως και 50% από το κόστος ενός δημοσίου φορέα.

Ένα μέρος της χρηματοδότησης εποχιακού προσωπικού  μπορεί να χρηματοδοτηθεί από σχετικά προγράμματα ενίσχυσης ανέργων χωρίς εργασιακές παρενέργεις για τη Τοπική Αυτοδιοίκηση. Έσοδα μπορούν να προκύψουν και από διάθεση χώρων για εκθέσεις προϊόντων και υπηρεσιών, για ρεσιτάλ και θεατρικά έργα γνωστών καλλιτεχνών.

Οι προτεινόμενες  δράσεις:

Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει:

α) Την αξιοποίηση του Πεδίου του Άρεως ως θεματικό πάρκο πολιτιστικών εκδηλώσεων και καθιέρωση έκθεσης ανθρωπιστικής και περιβαλλοντικής δράσης, Εκθέσεις προϊόντων  Χωρίς Μεσάζοντες..

β) Δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης και γ) Βάση δομών αλληλεγγύης και κοινωνικής διαβούλευσης.

Συγκεκριμένα:

Ενδεικτικές δράσεις του πάρκου θα μπορούσαν να είναι:

·         Εκδηλώσεις πολιτιστικών συλλόγων της Αττικής (χοροί, μουσική, θεατρικά)

·         Περιβαλλοντική εκπαίδευση και βιωματική μάθηση

·         Εκθέσεις παραγωγών προϊόντων  Χωρίς Μεσάζοντες

·         Στήριξη – προβολή καλλιτεχνικής δημιουργίας νέων δημιουργών

·        Δημιουργική απασχόληση παιδιών, υπερηλίκων, ατόμων με αναπηρίες

·         Συμβουλευτική και δικτύωση ανέργων

·         Αθλητικές εκδηλώσεις (δρόμοι, ποδηλατοδιαδρομές, skate)

·         Κοινωνικό εστιατόριο – κοινωνικό καφενείο

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ

Στην σημερινή συγκυρία το ρεύμα μεταναστών και προσφύγων προς την Ελλάδα, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από την ελληνική κρατική μηχανή.  Αυτό έχει αναγνωριστεί και από υπουργικά χείλη.

Το ελληνικό κράτος με την ευρεία έννοια (και οι ΟΤΑ) προφανώς δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην πρωτοφανή μετακίνηση πληθυσμών που συμβαίνει  από πέρυσι, ακόμη και αν ήταν πολύ καλά οργανωμένο.

Ούτε ασφαλώς μπορεί να δοθεί  λύση με προσλήψεις δημοσίων  και δημοτικών υπαλλήλων μικράς διαρκείας (οκτάμηνα κλπ).

«Στέγαση, σίτιση, υγεία, εκπαίδευση, ένταξη»

Η λύση είναι η «υιοθεσία» μικρού αριθμού μεταναστών-προσφύγων» από κάθε μικρή τοπική οργάνωση της κοινωνίας πολιτών που ενδιαφέρεται για δημιουργική ένταξη των αλλοδαπών στις τοπικές κοινωνίες, στις τοπικές οικονομικές δραστηριότητες, στην  τοπική κουλτούρα με ομαλό τρόπο. Αν για τους αλλοδαπούς των ανατολικών χωρών της δεκαετίας του 1990 αυτό έγινε άτυπα, το σύγχρονο προσφυγικό-μεταναστευτικό ρεύμα έχει άλλα χαρακτηριστικά και χρειάζεται άλλη αντιμετώπιση, απαιτείται ολοκληρωμένη και δυναμική ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών.

Στρατηγικός σχεδιασμός 20ετίας

Απαιτείται στρατηγικός σχεδιασμός 20ετίας για την ένταξη τουλάχιστον 25.000 προσφύγων που θα εγκατασταθούν μονίμως στην χώρα ή πιθανότατα και άλλων πολλών, λαμβανομένης της αστάθειας στην Μ. Ανατολή. Αυτό πρέπει να είναι αποτέλεσμα κοινωνικής διαβούλευσης από τα κάτω προς τα πάνω και όχι αντιθέτως, όπως συμβαίνει σήμερα.  Πρωταγωνιστές του διαλόγου αυτού είναι όσοι θα κληθούν να κάνουν την  ένταξη, δηλαδή πρωτίστως οι Δήμοι και οι τοπικές συλλογικότητες (σύλλογοι, όμιλοι πολιτών, κοινωνικοί φορείς κλπ).

Προτάσεις χρηματοδοτούμενων έργων

Τα αρμόδια υπουργεία πρέπει να δράσουν σήμερα στην εξής κατεύθυνση:

Να προκηρυχθεί κοινωφελής εργασία με δυνητικούς δικαιούχους τους φορείς κοιν. Οικονομίας του ν.4430/16 και συμπράττοντες φορείς τους Δήμους για να προσλάβουν εργαζόμενους που θα ασχοληθούν με την ένταξη των μικρού αριθμού μεταναστών-προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες (πχ ως 50 άτομα ανά φορέα) στα ζητήματα «Στέγαση, σίτιση, υγεία, εκπαίδευση, ένταξη». Πρόκειται για ένα πρόγραμμα όπου οι τοπικοί φορείς της κοινωνίας πολιτών με την υποστήριξη των Δήμων θα «υιοθετήσουν» μια μικρή ομάδα προσφύγων – μεταναστών για να τους εντάξουν στην κοινωνική ζωή.

Ένας βασικός στόχος του προγράμματος πρέπει να είναι η εργασία των προσφύγων – μεταναστών σε κοινωφελείς δραστηριότητες όπως:

·  Καθαρισμός δημοσίων χώρων, παραλιών, βιοτόπων, υγροτόπων, δασικών περιοχών.

·   Συγκέντρωση της βιομάζας των δασών.

·    Φροντίδα αγροκτημάτων που θα διαθέσουν οι Δήμοι, το κράτος ή και ιδιώτες και συγκομιδή αγροτικών προϊόντων.

·    Παραγωγή παραδοσιακών χειροτεχνημάτων.

·     Επιχειρηματικότητα διαδικτύου.

Διοργάνωση κοινών πολιτιστικών δρώμενω

ΤΟ ΥΠΟΚΕΊΜΕΝΟ Της ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ: ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια οργάνωση

Δεν νοείται πολιτική για την Κοινωνική οικονομία χωρίς την θεσμική και οργανωντική συγκρότηση του υποκειμένου της κοινωνικής οικονομίας που είναι:

ΟΙ Τοπικές Ενώσεις για την κοινωνική οικονομία αφορούν  ( Ενώσεις Συνεταιρισμών, ΚΟΙΝΣΕΠ, τοπικών  συλλόγων, άτυπες κοινωνικές πρωτοβουλίες και τις Συμπράξεις  Τοπικών Ενώσεων Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας με την Τοπική αυτοδιοίκηση για την κοινωνική επιχειρηματικότητα σύμφωνα με τον νόμο (αρ. 12 ν.4430/16).

Οι Ενώσεις είναι δευτεροβάθμιες οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας συμμετέχουν αυτοδικαίως στην Εθνική Επιτροπή Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Για να υπάρξουν κίνητρα στις ενώσεις αυτές ο στόχος τους θα πρέπει να είναι η αξιοποίηση των ανενεργών υλικών και ανθρώπινων πόρων, η εκπροσώπηση, η βοήθεια και προστασία, η εκπαίδευση και κατάρτιση, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, η οικονομική-νομική-τεχνική βοήθεια, ο έλεγχος και η επίλυση διαφορών.

Οι  Ένωσεις κατ΄αυτό τον τρόπο  μπορεί να είναι και το πρόπλασμα και για την δημιουργία συμπράξεων με την Τ.Α, για την σύναψη συμβάσεων για ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών και κοινοπραξιών (αρ. 7 ν.4430/16).

Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση  η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα, χρειάζεται ολοκληρωμένους θεσμούς και δίκαιους κανόνες παιγνιδιού που δεν μπορούν να προκύψουν διαφορετικά  εάν, δεν οργανωθεί ο χώρος σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο με ενώσεις.

Οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί το πρώτο βήμα.

Η απάντηση στη παγκόσμια εξέλιξη είναι η συμμετοχική οικονομία παντού, με καταναλωτικούς και ενεργειακούς συνεταιρισμούς.

Συνεργατικά αλληλοασφαλιστικά ταμεία και κοινοτικό συνεργατικό τουρισμό.

Είναι βέβαιο ότι, η  αρνητική τάση που υπάρχει να αξιοποιήσουμε την συμμετοχική οικονομία στη χώρα μας, που βασική της έκφραση είναι οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, έχει επιφέρει την αποτελμάτωση των θεσμών της κοινωνικής οικονομίας.

Το κλειδί είναι η κινητοποίηση και η συμμετοχή των καταναλωτών οργανώσεων και της κοινωνίας, σε συνεργατικές πρωτοβουλίες για την δημιουργία παραγωγικών και κοινωνικών συνεταιρισμών με άμεσο στόχο τη μείωση του κόστους της διαμεσολάβησης.

Η κοινωνική οικονομία δεν είναι μια ετερότητα του κράτους και της αγοράς αλλά ένας αυτόνομος χώρος της κοινωνίας που χρειάζεται να αναγνωρίσει το πολιτικό σύστημα.

Το Κίνημα μπορεί να εντάξει αυτή την προοπτική στις καινοτόμες του πολιτικές σε αντίθεση με το αναγχρονιστικό πολιτικό σύστημα.

Με βάση αυτή την προσέγγιση η  κοινωνική οικονομία προτάσσει την αποτελεσματική συμμετοχή του πολίτη και στοχεύει:

Στη δημιουργία σταθερών και ουσιαστικών δεσμών με την κοινωνική βάση μέσω δευτεροβάθμιας οργάνωσης.

Στην αποκέντρωση της εξουσίας και τη διάχυσή της σε κέντρα που βρίσκονται μέσα στην κοινωνία των πολιτών.

Στην ανάπτυξη συμμετοχικών πρωτοβουλιών, δικτύων πολιτών και κοινωνικών επιχειρήσεων.

Στην ανάδειξη του εθελοντισμού ως βάση για την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου με την ανάπτυξη τοπικών και θεματικών δικτύων διαλόγου και δράσης ανοικτών σε όλους τους πολίτες με τελικό στόχο  τη συμμετοχή  στην κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Βρισκόμαστε ως κοινωνία, ως πολίτες μπροστά σε δίλημμα.

Είναι φανερό ότι η  πραγματική οικονομία έχει καθηλωθεί τα χρόνια της κρίσης. Μπορεί άραγε να σταθεί μια οικονομία στα πόδια της η χώρα, όταν ο ένας στους τρεις εργάζεται, ο άλλος είναι συνταξιούχος και ο τελευταίος είναι άνεργος.

Προφανώς η εξίσωση δεν βγαίνει.

Η προστιθέμενη και πολλαπλασιαστική αξία της κοινωνικής οικονομίας είναι μια ουσιαστική σοσιαλδημοκρατική απάντηση στην κρίση.

Η Κοινωνία των Πολιτών και το Κοινωνικό Κεφάλαιο

Οι επενδύσεις στην κοινωνική επιχειρηματικότητα έχουν ως προαπαιτούμενο την κινητοποίηση του  κοινωνικού κεφαλαίου, τους μεγάλους καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, τους μικρούς και ευέλικτους παραγωγικούς και τις τοπικές κοινωνικές συμπράξεις

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα και ο συνεργατισμός δεν μπορούν να σταθούν από μόνη της, ούτε να βασιστούν σε κάποια μεμονωμένα πρόσωπα και πολιτικές. Απαιτούν ένα στήριγμα πάνω στο οποίο να χτίσουν. Ένα τέτοιο στήριγμα είναι η κοινωνία των πολιτών και το κοινωνικό κεφάλαιο.

Κοινωνικό Κεφάλαιο είναι το σύνολο των εν ενεργεία ή των εν δυνάμει πόρων που συνδέονται με την κατοχή ενός δικτύου μονίμων σχέσεων αλληλογνωριμίας και αλληλοαναγνώρισης, οι οποίες είναι περισσότερο ή λιγότερο θεσμοθετημένες, ή, με άλλα λόγια, με την ένταξη σε μία ομάδα, ως σύνολο [ατόμων] φορέων [δράσης], που δεν είναι μόνο προικισμένοι με κοινές ιδιότητες (επιδεκτικές να γίνονται αντιληπτές από τον παρατηρητή, από τους άλλους ή από τους ίδιους), αλλά είναι επίσης ενωμένοι με δεσμούς μόνιμους και χρήσιμους.

Tο κοινωνικό κεφάλαιο αναφέρεται στα χαρακτηριστικά των κοινωνικών οργανισμών, όπως η εμπιστοσύνη, οι νόρμες και τα δίκτυα, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της κοινωνίας, διευκολύνοντας τις συντονισμένες δράσεις των ατόμων/μελών της με στόχο το αμοιβαίο όφελος.

Η Κοινωνική Οικονομία και Επιχειρηματικότητα θα πρέπει να βασιστεί σε ένα ενδυναμωμένο και  ενεργοποιημένο κοινωνικό κεφάλαιο (όπου και εφόσον υπάρχει) προς μια κατεύθυνση κοινωνικής – συνεργατικής επιχειρηματικότητας.

Το όφελος της συμμετοχικής επένδυσης, για κάθε καταναλωτή και εργαζόμενο, που μετέχει με μια μικρή μερίδα σε αυτή τη διαδικασία είναι η μείωση του κόστους των συναλλαγών άρα ένα έμμεσο κέρδος για τον πολίτη καταναλωτή.

Στις μεγάλες συνεισφορές της κοινωνικής οικονομίας στην κοινωνική οργάνωση εντάσσονται οι ακόλουθες όψεις της:

1) Η αυτόβουλη, συλλογική, ισότιμη και δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών.

2) Η ανάπτυξη της δημιουργικής πρωτοβουλίας και έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών.

3) Η αποτελεσματική συλλογική παρέμβαση για τη λύση ή την άμβλυνση των κοινωνικών προβλημάτων και των οικολογικών οχλήσεων.

4) Η αύξηση της απασχόλησης, μέσω της πύκνωσης των συνεργατικών συνεταιρισμών, γεγονός που συμβάλλει στη δημιουργία εισοδημάτων και την αύξηση του εθνικού πλούτου.

5) Η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, λόγω της μείωσης των δαπανών των νοικοκυριών (ιδίως στην περίπτωση της δημιουργίας καταναλωτικών συνεταιρισμών).

Για την σύνοψη των προτάσεων

Βασίλης Τακτικός

O ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΚΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
27/10/2017

Τα προγράμματα που σχεδιάζονται κεντρικά (από το κράτος) για την κοινωνική οικονομία. Εδώ και 25 έτη, στην Ελλάδα έχουν πλήρως αποτύχει. Κοινωνικές επιχειρήσεις που είναι ζωντανές και προσφέρουν στο εθνικό εισόδημα αναπτύχθηκαν εντελώς μόνες τους, χωρίς οικονομική ή άλλη κρατική στήριξη. Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να μείνει κρυφό, δεν μπορεί να μην συνεκτιμηθεί πλέον από τις σχεδιαζόμενες πολιτικές για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Aυτή είναι η προτεραιότητα που πρέπει να επισημάνουμε με παρρησία στα περιφερειακά συνέδρια.

Σήμερα εξάλλου οι διαθέσιμοι πόροι του ΕΣΠΑ,               τους οποίους διαχειρίζεται το κράτος είναι μικρότεροι από κάθε άλλη προγραμματική περίοδο. Μόλις 157 εκ. ευρώ θα διατεθούν για δράσεις κοινωνικής επιχειρηματικότητας από τα τομεακά προγράμματα και από τα ΠΕΠ. Εκ των πραγμάτων, αυτός σχεδιασμός είναι αναντίστοιχος με την ρητορική περί ενίσχυσης της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

Επειδή όμως ο σχεδιασμός δεν είναι μόνο κρατική υπόθεση, αλλά υπόθεση της τοπικής αυτοδιοίκησης και της τοπικής κοινωνίας, όπως άλλωστε υπαγορεύουν οι κοινοτικές οδηγίες, θα πρέπει εμείς οι φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Οι σχετικές πρωτοβουλίες λοιπόν πρέπει να ξεκινούν από κάτω προς τα πάνω. Ποιόν σχεδιασμό όμως; Πρέπει να μιλάμε θετικά με δείκτες παραγωγικούς. Πρέπει να ενισχυθεί η πραγματική οικονομία, η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών.

Είναι επείγουσα η ανάγκη του δημοκρατικού σχεδιασμού από τα κάτω και καλείται η περιφερειακή και η τοπική αυτοδιοίκηση να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Εδώ λοιπόν τίθεται το θέμα της αποκέντρωσης και των αποκεντρωμένων διαχειριστικών αρχών που είναι οι Αναπτυξιακές Εταιρίες των ΟΤΑ.

·         Να λάβουν πρωτοβουλίες ανοικτής διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, ώστε να ενισχυθεί το διανοητικό κεφάλαιο που σχετίζεται με την τοπική ανάπτυξη.

·         Να διεκδικήσουν το μερίδιο που αναλογεί στις τοπικές κοινωνίες από τα κοινοτικά ταμεία.

·         Να συμμαχήσουν με τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών και τους φορείς κοινωνικής οικονομίας.

·         Να λειτουργήσουν ως περιφερειακοί κοινωνικοί εταίροι.

Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας μπορούν να υποστηρίξουν ένα νέο ενισχυμένο ρόλο των Αναπτυξιακών Εταιριών για την εγγύτερη προς τις τοπικές κοινωνίες διαχείριση των πόρων, με βάση την κοινοτική αρχή της επικουρικότητας. Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας καλούνται να παίξουν τον στρατηγικό τους ρόλο στην τοπική ανάπτυξη με σύμμαχο την τοπική κοινωνία.

Η ΠΕΣΚΟ καλεί τις Αναπτυξιακές Εταιρίες να συμμετάσχουν σε ανοικτή διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και να ενισχύσουν τις συμμετοχικές διαδικασίες από τις οποίες θα προκύψουν γόνιμες συνέργειες.

Οι Δήμοι ως πολιτικοί φορείς και η ΚΕΔΕ σε πανελλαδική κλίμακα, έχουν κάθε λόγο και νομιμοποίηση να θέσουν στην πολιτική ατζέντα το ζήτημα της διεκδίκησης πόρων και αρμοδιοτήτων από το κράτος.

 ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ «Κυψέλες συνεργατισμού»http://socialactivism.gr/index.php/koinoniki-oikonomia/1315-

Συνέργειες κοινωνικών συνεταιρισμών με δήμους και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών http://www.enallaktikos.gr/ar34855el-synergeies-koinwnikwn-synetairismwn-me-dimoys-

§  ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ

§  «ΔΙΚΤΎΟΥ ΔΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»

§  ΣΕ ΣΥΝΕΓΑΣΙΑ ΜΕ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΕΣ ΚΑΙ ΕΝΩΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Το «Δίκτυο Δήμων για την κοινωνική οικονομία» είναι μια οριζόντια πρωτοβουλία για να διαμορφωθεί  θεσμική βάση υποστήριξης εγχειρημάτων και συμπράξεων κοινωνικής επιχειρηματικότητας στις Τοπικές κοινωνίες. Μια Πρωτοβουλία  για ένα  αποκεντρωμένο θεσμό Συμβουλευτικής και μεταφοράς οργανωτικής τεχνογνωσίας σε ένα αναδυόμενο και πολλά υποσχόμενο τομέα δράσης που αφορά την Τοπική Ανάπτυξη.

Είναι παραδεκτό σε παγκόσμια κλίμακα ότι το υφιστάμενο εργασιακό καθεστώς μισθωτής εργασίας δεν μπορεί να αξιοποιήσει το σύνολο των ανθρώπινων πόρων και δεξιοτήτων. Αυτή η τάση  επιδρά  και την λειτουργία των ΟΤΑ προκειμένου να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητά τους και αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο  με  συνέργειες με  τις λεγόμενες κοινωνικές επιχειρήσεις, επενδύοντας συμπληρωματικά στο πεδίο  της  κοινωνικής οικονομίας.

Η εθνική μας εμπειρία τα τελευταία 20 χρόνια στο τομέα αυτό, με δεδομένη την  ουσιαστική απουσία της Τ.Α από το σχεδιασμό και τη διαβούλευση της Κοινωνικής Οικονομίας είναι τραυματική και ελλειμματική. Παράλληλα, τόσο οι φορείς της κοινωνικής επιχειρηματικότητας όσο και οι ΟΤΑ στερούνται της θεσμικής συνεργασίας αλλά και των συμμαχιών για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και απασχόλησης. Ελάχιστα  μέχρι τώρα είναι  τα φωτεινά παραδείγματα στα οποία οι τοπικές Συμπράξεις και συνέργειες στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας έχουν προχωρήσει σε σύγκριση πάντα με το Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Επιπλέον, απουσιάζει η ουσιαστική επιμόρφωση, συμβουλευτική και η υποστήριξη στο τομέα. Έτσι είναι επείγουσα η ανάγκη για σχετικές Πρωτοβουλίες και οριζόντια δικτύωση.

Η  Τοπική Αυτοδιοίκηση  και κατ΄επέκταση  η τοπική κοινωνία έχει αποδεδειγμένα περισσότερες ανάγκες για κοινωνικές παροχές από αυτές που καλύπτονται: π.χ σε  παιδικούς σταθμούς, κέντρα υπερηλίκων, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης για τους νέους, κοινωνικά Ιατρεία πρωτοβάθμιας φροντίδας. Μεγαλύτερες ανάγκες για την προστασία του περιβάλλοντος, διαχείρισης πρασίνου, προστασίας δασών, καθαρισμού ακτών, αλλά  ζήτημα της ανάδειξης της τοπικής Πολιτιστικής κληρονομιάς κ.λπ.

Υπάρχουν επίσης οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που έχουν ανάγκη υπηρεσιών φροντίδας  που δεν πρέπει να αγνοηθούν. Ειδικότερα αν λάβουμε υπόψη μας ότι αυτές οι ομάδες μπορούν να συμβάλουν ως ένα βαθμό με εισφορές για να λειτουργήσουν οι αναγκαίες υπηρεσίες και με συμπληρωματικό τρόπο  δεδομένου ότι,  ούτε οι υλικές υποδομές που διαθέτει πολλές φορές  ένας Δήμος, ούτε  οι εισφορές  επαρκούν από μόνες τους. Έτσι είναι απαραίτητη η σύνθεση των πόρων.

Με δεδομένο λοιπόν ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση   διαθέτει ανενεργούς πόρους σε κτίρια και αγροκτήματα, δασικές εκτάσεις, πάγιο εξοπλισμό και κτιριακές εγκαταστάσεις, που  λόγω περιορισμού στον προϋπολογισμού δεν δύναται να προσληφθούν  περισσότεροι δημόσιοι υπάλληλοι και να λειτουργήσουν τις υφιστάμενες υλικές υποδομές. Με αυτή την έννοια  γεννάται η ανάγκη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας που μπορεί να αξιοποιήσει τους ανενεργούς πόρους.  Κοινωνικοί συνεταιρισμοί και Κοινωνικές επιχειρήσεις  οι οποίοι θα μπορούσαν να αναλάβουν υπεργολαβικά την λειτουργία δομών, εξασφαλίζοντας την λειτουργία τους με   συγχρηματοδότηση, προσφέροντας βιώσιμες λύσεις. Συνέργειες για τις οποίες προηγουμένως μπορεί να υπάρξει ένα σύμφωνο συνεργασίας στο πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων που προβλέπεται από την νομοθεσία.  Η προοπτική αυτή διευκολύνεται από τη δωρεάν παραχώρηση κυριότητας και χρήσης δημοτικών και κοινοτικών ακινήτων του άρθρου 185 που αναφέρεται ως εξής: Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του, επιτρέπεται να παραχωρείται δωρεάν η χρήση δημοτικών ακινήτων σε φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας του νόμου 4430/2016 (ΦΕΚ 205/ Α/2016) που έχουν την έδρα τους ή ασκούν τη δραστηριότητά τους στον οικείο δήμο, για την ενίσχυση της τοπικής και κοινωνικής ωφέλειας, όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 2 του νόμου 4430/2016. Η διάρκεια της παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 5 έτη.

Με αυτά τα δεδομένα στο θεσμικό πλαίσιο η Τ.Α πλέον μπορεί να αξιοποιήσει τους ανενεργούς τοπικούς πόρους μπορεί να μοχλεύσει δραστηριότητες και να δώσει ώθηση στην Τοπική οικονομία μέσω της κοινωνικής Οικονομίας.

Το «Δίκτυο δήμων για την κοινωνική οικονομία» αναπτύσσοντας τις συνέργειες σε περιφερειακή κλίμακα μπορεί να καλλιεργήσει την απαραίτητη κοινωνική διαβούλευση το θεσμικό υπόβαθρο για να προχωρήσουν οι διαδικασίες στη βάση του πεδίου.

Μπορεί να παρέχει ειδική Συμβουλευτική και να διαμορφώσει μια δομή Στήριξης και Συμβουλευτικής στους Δήμους για την αξιοποίηση υλικών και ανθρώπινων πόρων.

Μπορεί επίσης να συμβάλλει στον εθνικό και Ευρωπαϊκό διάλογο για τις νέες μορφές κοινωνικής επιχειρηματικότητας αλλά και την ενίσχυση των Τοπικών Αναπτυξιακών Εταιρειών προκειμένου να εμπλουτίσουν τη δράση τους και να δώσουν επιπλέον λύσεις στις αναγκαίες Τοπικές επενδύσεις.

Η Κοινωνική Οικονομία στη πράξη δεν είναι ζήτημα μόνο της κεντρικής Κυβέρνησης αλλά κυρίως ζήτημα της Τοπικής αυτοδιοίκησης λόγω εγγύτητας προς την κοινωνική βάση, αλλά και λόγω της ανάγκης συμπληρωματικής κάλυψης των παρεχόμενων υπηρεσιών της προς την Τοπική Κοινωνία.

Η ΠΕΣΚΟ « Πανελλήνια Ένωση Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας» με συνέπεια τα τελευταία χρόνια εργάζεται για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις  ενός «Δίκτυο Δήμων για την κοινωνική οικονομία» μέσα από το πρόγραμμα Μέντορες για την Κοινωνική Οικονομία με αφετηρία το «Συνέδριο της Κοινωνίας Πολιτών για την Κοινωνική Οικονομία» που έγινε με επιτυχία τον Ιούνιο του 2016.

Για αυτούς τους λόγους εν συντομία καλούμε τους Δήμους που δεν έχουν αναπτύσσει υποδομές για την κοινωνική οικονομία και αναζητούν τρόπους για την ενίσχυση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, να συμμετάσχουν στη δημιουργία του δικτύου το οποίο εκτός των άλλων θα συμβάλλει στη δημοκρατική διαβούλευση και την ενίσχυση της συμμετοχικότητας στη Τοπική Κοινωνία.

Για την ΠΕΣΚΟ

Βασίλης Τακτικός

Υπευθ. επικοινωνίας

 εκ μέρους της Πρωτοβουλίας

Του Δικτύου  ΟΤΑ  ο Αντιδήμαρχος Πεντέλης

Δημοσθένης Παπακωσταντίνου