ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ στην κοινωφελή εργασία, στα κοινωνικά αγροκτήματα, στην κοινωνική φροντίδα, στο πράσινο επιχειρείν, στον πολιτισμό, στην εκπαίδευση

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ο νέος νόμος 4430/16 για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία που ψηφίστηκε από ευρύτατη πλειοψηφία της βουλής σε αντικατάσταση του παλαιού ν.4019/11, δείχνει την ευρύτατη συναίνεση των κομμάτων, γεγονός ελπιδοφόρο ώστε να ξεκινήσει μια διαδικασία για να καλυφθεί η υστέρηση της κοινωνικής οικονομίας στην χώρα (κάτω του 2%) σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (10%). Λαμβάνοντας υπόψιν αυτή την παραδοχή, αλλά και τα εμπόδια που προκύπτουν στην εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων εξαιτίας αγκυλώσεων της κρατικής γραφειοκρατίας προκειμένου να ενισχυθούν οι φορείς κοινωνικής οικονομίας με πόρους και ανάλογα προγράμματα υλοποίησης, καθιστούν αναγκαία την οριζόντια διαβούλευση για να ξεπεραστούν τα εμπόδια.

Το πρώτο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η διάσταση μεταξύ διακηρύξεων των κατά καιρούς κυβερνήσεων από την μια πλευρά και της εφαρμοσμένης πολιτικής από την άλλη, σε μια σειρά προγραμμάτων με πιο χαρακτηριστικό την λεγόμενη «κοινωφελή εργασία» η οποία απορροφά την μερίδα του λέοντος των ενισχύσεων του Ευρ. Κοινωνικού Ταμείου.

Ως γνωστόν, κοινωφελής εργασία ονομάζεται η επιδοτούμενη εργασία στο κράτος και τους ΟΤΑ, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για προσλήψεις μικράς διαρκείας με πόρους του ΕΣΠΑ που διογκώνουν την κρατική γραφειοκρατία και θυμίζουν τα καταργημένα από το 2009 STAGE. Προφανώς δεν πρόκειται για ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και των αναγκαίων κοινωνικών υπηρεσιών, αλλά για πρόσκαιρη πρόσληψη ενός τμήματος ανέργων που στοχεύουν στην εμφάνιση πτωτικής τάξης του ποσοστού ανεργίας με κοινοτικούς πόρους χωρίς όμως την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας που είναι το ζητούμενο, μέσω της υποστήριξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Έτσι κάθε χρόνο έχουμε 100.000 περίπου επιδοτούμενες θέσεις εργασίας από προγράμματα ΕΣΠΑ μέσω ΟΑΕΔ στο κράτος και στους ΟΤΑ, απασχολούμενους η υποαπασχολούμενους  στη γραφειοκρατία χωρίς κανένα παραγωγικό αντίκρισμα. Το αποτέλεσμα σε σχέση με την πραγματική οικονομία θα ήταν εντελώς διαφορετικό εάν οι πόροι αυτοί είχαν διατεθεί για την εργασία στη κοινωνική οικονομία σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή πολιτική πρακτική. Η αποτελεσματικότητα της κοινωνικής οικονομίας μπορεί να διπλασιάσει τη δημιουργία και διατήρηση νέων θέσεων εργασίας. Είναι βεβαίως αποδεδειγμένο επίσης ότι ο ιδιωτικός τομέας, ενώ είναι πιο αποτελεσματικός από τον δημόσιο, ωστόσο δεν δημιουργεί επιχειρήσεις και νέες θέσεις εργασίας εκεί όπου δεν προσδοκά κέρδος.

Επομένως η μόνη εναλλακτική επιλογή σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας η οποία βασίζεται στην συμπληρωματικότητα της κοινωνικής οικονομίας που συγκεντρώνει όλα τα πλεονεκτήματα της ιδιωτικής όσον αφορά το επιχειρείν, συν την συμμετοχή της κοινωνίας και των καταναλωτών – χρηστών για προϊόντα και υπηρεσίες. Άλλο πλεονέκτημα είναι ότι οι χρήστες-καταναλωτές-ωφελούμενοι μπορούν να συμμετέχουν στο κόστος και στην συγχρηματοδότηση προγραμμάτων που έχουν σκοπό να καλύψουν πραγματικές τους ανάγκες και μάλιστα έχουν κοινωνικό αντίκτυπο. Ενδεικτικά εκτιμούμε ότι μια θέση στο δημόσιο κοστίζει 168.000 ευρώ, ενώ στην  κοινωνική οικονομία μόνο με 50.000 ευρώ. Αναφορικά με την διαβούλευση είναι αναγκαίο να έχουμε στην διάθεσή μας για εξέταση τις σχετικές συγκριτικές μελέτες.

Παραθέτουμε προς συζήτηση μια δέσμη ιδεών για το πώς μπορεί να διπλασιαστεί η αποδοτικότητα των πόρων για επιδοτούμενες θέσεις εργασίας μέσω ΕΣΠΑ, εάν η ενίσχυση της αγοράς εργασίας γίνει μέσω της κοινωνικής οικονομίας.

Συγκεκριμένα:

Στον αγροδιατροφικό τομέα, μπορούν να δημιουργηθούν 50.000 νέες θέσεις εργασίας με βάση την πρότασή μας για τα κοινωνικά αγροκτήματα, αξιοποιώντας σχολάζουσες δημόσιες και ιδιωτικές γαίες μεταφέροντας πόρους της κοινωφελούς εργασίας (εργατικό κόστος) στους φορείς κοινωνικής οικονομίας για να συμπράξουν με κρατικούς φορείς ή και ιδιώτες που διαθέτουν σχολάζουσες αγροτικές γαίες και εξοπλισμό για να μαζευτεί αγροτικό προϊόν που θα κατευθυνθεί στις δομές φτώχειας. Η αποδοτικότητα των χρηματικών πόρων μπορεί να διπλασιαστεί δεδομένου ότι θα προκύψει όφελος από την παραγωγή αγροτικών προϊόντων την στιγμή που η απασχόληση στην κρατική γραφειοκρατία δεν παράγει μετρήσιμο και ουσιαστικό προϊόν.

Στον τομέα της πρόληψης και της κοινωνικής φροντίδας μπορούν να δημιουργηθούν 70.000 νέες θέσεις εργασίας με το ήμισυ του κόστους της απασχόλησης στην κρατική γραφειοκρατία, δεδομένου ότι στην συμμετοχή του κόστους μπορούν να μπουν οι ίδιες οι κοινωνικές ομάδες, τα ασφαλιστικά τους ταμεία και γενικώς οι ωφελούμενοι των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας πχ η ολοκληρωμένη βοήθεια στο σπίτι, τα συνεργατικά σχήματα «νταντάδων», νοσηλευτών, φροντιστών των ΑμΕΑ. Τα σχήματα αυτά μπορούν να ενισχυθούν με την παραχώρηση ανενεργού υλικού εξοπλισμού ( Κέντρα Υγείας, κτίρια, ιατρικός εξοπλισμός κλπ).

Στην δια βίου μάθηση και την ενισχυτική διδασκαλία, ο θεσμός των κοινωνικών φροντιστηρίων και της συνεργατικής εκπαίδευσης μπορούν να δημιουργήσουν 50.000 θέσεις εργασίας, απορροφώντας ένα κομμάτι από την παραπαιδεία σε νέους εκπαιδευτικούς μέσω συνεργατικών σχημάτων που δεν έχουν ακόμη μπει στην αγορά εργασίας.

Στο πράσινο επιχειρείν μπορούν να δημιουργηθούν 100.000 νέες θέσεις εργασίας. Ειδικότερα στην ανακύκλωση στην πηγή, στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, στο αστικό πράσινο και τις πράσινες στέγες, πέλετ και κομπόστ από  βιομάζα, διαχείριση δασών και βιοτόπων.

Στον πολιτισμό-τουρισμό μπορούν να δημιουργηθούν 20.000 θέσεις εργασίας στον καθαρισμό ακτών και πάρκων αναψυχής, στην φύλαξη και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μουσείων.

Ευάγγελος Σπινθάκης