Διάλογος για την προσφορά και ζήτηση εργασίας στον αγροτικό τομέα της Ελλάδας

 O Δημήτρης Μιχαηλίδης είναι ένας πολυσυλλεκτικός πολύπειρος για την αγροτική επιχειρηματικότητα καθώς έχει διατελέσει σύμβουλος συνεταιριστικών και συλλογικών εγχειρημάτων ενώ τα τελευταία χρόνια συνδέει την άμισθη συμβουλευτική του δραστηριότητα με την κοινωνική δράση, την Κοινωνική Οικονομία και την Κοινωνία των Πολιτών.

 

κ Μιχαηλίδη θα θέλαμε να μας πείτε την άποψή σας για αυτό που δεν συζητιέται επαρκώς στην Ελλάδα και δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά για την προσφορά και ζήτηση εργασίας στον αγροτικό χώρο.

Δεν υπάρχει ζήτηση. Δεν υπάρχουν εργαζόμενοι που να θέλουν να εργασθούν σε αγροτικές εργασίες.

Οι Έλληνες/ίδες αποφεύγουν τις αγροτικές εργασίες διότι είναι κοινωνικά υποτιμημένες και οικονομικά πολύ υποδεέστερες σε αμοιβές από τις αστικές εργασίες. Ο συνήθης αστικός τρόπος οργάνωσης εργασίας, παρουσιάζει ιδιομορφίες στον αγροτικό

Οι αλλοδαποί χρησιμοποιούν την Ελλάδα ως σκαλοπάτι για να πάνε σε άλλη χώρα της ΕΕ, και οι περισσότεροι βρίσκονται στην Ελλάδα παρατύπως και κρυβόμενοι από τις κρατικές υπηρεσίες.

Η νομιμότητα δεν μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί χαρακτηριστικό των νέο-ελλήνων, μάλλον αντιμετωπίζουν ως «ιδιότυπο σπόρ» την παραβατικότητα. Όλο αυτό το περιβάλλον ευνοεί την λεγόμενη «μαύρη» εργασία, η οποία δεν είναι καθόλου ευχάριστη για έναν εργαζόμενο.

Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα ακολουθεί την ΦΥΣΗ, η οποία είναι δραστήρια 365 μέρες τον χρόνο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες την ημέρα. Η εργασία στα αγροτικά επαγγέλματα δεν είναι απλά εργασία, ΕΙΝΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ. Και αυτό σημαίνει ότι απαιτεί αντίστοιχη κοσμοθεωρία και εργασία χωρίς ωράρια, που σήμερα δεν είναι επιθυμητή στους νεοεισερχόμενους στην εργασία. Θα έπρεπε να είχαν «ζυμωθεί» με αυτόν τον τρόπο ζωής.

 

Μας έχετε περιγράψει ότι στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις δύσκολα πηγαίνουν ως εργάτες οι νέοι και γενικότερα οι αγροτικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν εργάτες είτε για τη συγκομιδή καρπών είτε στην κτηνοτροφία. Πού οφείλεται αυτή η στάση και με ποιο τρόπο θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί;

Η εκπαίδευση συστηματοποιεί τις γνώσεις και «καλιμπράρει» τις αξίες των παιδιών και των νέων, προετοιμάζοντάς τους/τις για την ένταξη στην κοινωνία και την ενήλικη ζωή.

Τα ελληνικά σχολεία τα τελευταία 200 χρόνια είναι τα ίδια, με ένα δάσκαλο/καθηγητή υπερυψωμένο και 25 περίπου μαθητές να δέχονται γνώσεις.

Αυτά τα σχολεία εκπαίδευαν καλούς στρατιώτες να υπακούουν αξιωματικούς, καλούς υπαλλήλους να υπακούουν προϊσταμένους και καλούς εργάτες να υπακούουν τους εργοδηγούς. Και βέβαια εθίζουν όλους στο 5νθήμερο με 6ωρο. Τα αγροτικά επαγγέλματα, που είναι η φροντίδα του περιβάλλοντος, απαιτούν συνεχή απασχόληση και δεξιότητες με αυτενέργεια των εργαζομένων, ενώ ο αγρότης είναι ταυτόσημο με την έννοια του επιχειρηματία.

Το εκπαιδευτικό σύστημα σπρώχνει μακριά από τα αγροτικά επαγγέλματα τους μαθητές.

 

Ποια είναι η άποψη σου για το ζήτημα της τοπικής αυτάρκειας και κατά πόσο αυτό συνδέεται με την υπόθεση ενίσχυσης της τοπικής απασχόλησης.

Η προσπάθεια ένταξης της αγροτικής παραγωγής στην ΕΥΘΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ αποδεικνύεται καταστροφική. Η ΕΥΘΕΙΑ «ΠΑΙΡΝΕΙ, ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΊ & ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ».

Τα τελευταία χρόνια αντιλήφθηκαν όλοι ότι η ΕΥΘΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ είναι καταστροφική για τον πλανήτη γη. Πλέον όλοι συζητούν για την ανάγκη για ΚΥΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Τίποτα δεν απορρίπτεται και χρησιμοποιούμε τους διαθέσιμους ΜΟΝΟ πόρους.

Η κερδοσκοπική ιδιωτική οικονομική υπέρβαλε, μέχρις καταστροφής, στο επίπεδο των Διεθνοποιημένων Εφοδιαστικών Αλυσίδων. Φαίνεται ότι το επίπεδο ισορροπίας επιτυγχάνεται καλύτερα στο τοπικό επίπεδο.

Τα τοπικώς παραγόμενα αγροτικά προϊόντα, με τοπικές ποικιλίες και αυτόχθονες φυλές, μπορούν να επεξεργάζονται με τοπικές συνταγές (γαστρονομία), σε οικοτεχνική υποδομή και να καταναλώνονται κυρίως τοπικά. Η διακίνηση μπορεί να γίνεται είτε απ’ ευθείας, είτε με Αγορές Αγροτών, είτε με κέντρα συγκέντρωσης για την ανταλλαγή με άλλες περιοχές.

Αυτής της μορφής το μοντέλο παραγκατανάλωσης ενισχύει την αυτάρκεια, την αλληλεξάρτηση και τον αλληλοσεβασμό που είναι η βάση για την κάλυψη των αναγκών απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο.

 

Θα θέλαμε να μας πεις μερικά παραδείγματα Πώς είναι η κατάσταση στην προσφορά και ζήτηση εργασίας σε περιοχές που λειτουργούν καλά οι Αγροτικοί συνεταιρισμοί και σε περιοχές που δεν υπάρχει Συνεταιριστική δραστηριότητα.

Οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί είναι δομές συνένωσης επιχειρηματιών αγροτών, όπου όμως ο κάθε αγρότης δραστηριοποιείται ως ιδιώτης παραγωγός. Τα προβλήματα στην εξεύρεση εργατών γης είναι πάρα πολύ οξυμένα και άλυτα.

Εάν οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί ασχολούνται με την μεταποίηση, έχουν ακριβώς τα ίδια προβλήματα όπως και η βιομηχανία. Δεν βρίσκουν εργάτες βιομηχανίας Οι τελευταίες προσπάθειες προσέλκυσης εργατών απέτυχαν πλήρως, Η προσπάθεια μετάκλησης εποχιακών εργατών από Αλβανία, Μπαγκλαντές κλπ, παρά τις καλές προθέσεις της πολιτείας, συνεθλίβησαν στις γραφειοκρατικές διαδικασίες και την έλλειψη υποστηρικτικών υπηρεσιών (πχ έλλειψη προσωπικού στις πρεσβείες).

Οι Συνεταιρισμοί θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν (δεν το πέτυχαν ακόμα κάπου στην Ελλάδα, αλλά σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη λειτουργεί) κάποια κυκλικότητα σε περιστασιακές προγραμματιζόμενες εργασίες για να έχουν κάποιο προσωπικό κάλυψης, σε περίπτωση απουσίας.

 

Στην Ελλάδα γνωρίζουμε ότι υπάρχουν επιδοτήσεις εξισωτικής αποζημίωσης και για τα σχέδια βελτίωσης στον αγροτικό τομέα αλλά δεν υπάρχει επιδότηση εργασίας στον αγροτικό τομέα. Που κατά τη γνώμη σας οφείλεται αυτή η έλλειψη στήριξης;

Όσες φορές απευθύνθηκαν αγρότες στον ΟΑΕΔ, για να βρουν προσωπικό, ακόμα και σε αντικείμενο που είναι παρεμφερές με αστικό επάγγελμα (πχ οδηγός ζωάδικου), ο ΟΑΕΔ τους εξήγησε ότι ΔΕΝ διαθέτει ειδικότητες για τον αγροτικό τομέα. Και στην ελεύθερη αγορά, με ανακοινώσεις, με αξιοποίηση social media (facebook κλπ) δεν προέκυψε απολύτως τίποτε.

Η αγροτική ανάπτυξη και η αγροτική παραγωγή μοιάζει ότι δεν είναι, ούτε περιλαμβάνεται στις επιλογές (για προτεραιότητα ούτε κουβέντα, ακόμα και μετά τον covid-19, ακόμα και μετά τις εμπλοκές με την Ουκρανία και Ρωσία) των Κυβερνήσεων.

Πέρυσι η Περιφέρεια Δυτ Μεκεδονίας, οργάνωσε δύο πούλμαν για μεταφορά εργατών στην Περιφέρεια Κεν. Μακεδονίας, κάθε πρωί και με επιστροφή το βράδυ. Το επιδοτούμενο από τις περιφέρειες πρόγραμμα απέτυχε.

Ακριβώς όπως η επιδότηση κάθε θέσεως εργασίας στο ιδιωτικό αστικό τομέα, θα μπορούσε να οργανωθεί και η επιδότηση θέσεων εργασίας στον αγροτικό τομέα. Φαίνεται ότι αντιμετωπίζουμε έναν ιδιότυπο «ρατσισμό» εις βάρος των επιχειρηματιών αγροτών.

Εδώ δεν δέχονται τους αγρότες ως εν δυνάμει επιχειρηματίες στα κατά τόπους Επιμελητήρια, ούτε υπάρχουν Αγροτικά Επιμελητήρια για την υποστήριξη της Αγροτικής Επιχιερηματικότητας.

 

Ποια είναι η εικόνα στην Ελλάδα για τους φυσικούς πόρους που μένουν αναξιοποίητοι είτε σε γαίες καλλιέργειας είτε σε γαίες για την ελεύθερη βόσκηση;

Για πολλά χρόνια η οικονομία των ορεινών περιοχών και των νησιών, ήταν η οικονομία των πεπερασμένων πόρων και της πλήρους αξιοποίησης (κυκλικά) όλων των διαθέσιμων πόρων. Πεζούλες, εναλλαγή, αγροδασικά συστήματα, επιλεκτική βόσκηση, τσελιγκάτα κλπ εξασφάλιζαν την βιωσιμότητα (αειφορία) των τοπικών κοινωνιών. Οι οικονομία ήταν κυκλική.

Η ανάπτυξη των πεδιάδων, η μαζική ομογενοποιημένη παραγωγή, η ανάπτυξη του εμπορίου, η υπερσυγκέντρωση της κερδοσκοπικής ιδιωτικής οικονομικής κατέστρεψαν την ισορροπία του περιβάλλοντος και καταστρέφουν τον πλανήτη μας. Η υπεκατανάλωση έφερε την Ημέρα Υπέρβασης της Γης στις 28 Ιουλίου.

Εάν κάποιοι θεωρούν το μοντέλο της ζωής και πολιτισμού των αμερικανών σωστό, θα πρέπει να ξέρουν ότι θα χρειαζόμασταν 5,1 πλανήτες κάθε χρόνο για να διατηρήσουμε το επίπεδο ζωής μας! …

Η αρρωστημένη λανθασμένη συντεχνιακή «επιστημονική» άποψη ότι η χλωρίδα πρέπει να φυλάσσεται με «δενδρολαγνεία», χωρίς την ανάλογη πανίδα (πρόβατα, αίγες κλπ) άρχισε να απομακρύνεται από τις σοβαρές προτάσεις.

 

Ο τομέας της παραγωγής ζωοτροφών θα μπορούσε να ενισχύσει την κτηνοτροφία και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας; 

Τα παλαιά τσελιγκάτα διαχειριζόντουσαν βιώσιμα τα βουνά, τις βοσκήσιμες γαίες, τις παραγόμενες ζωοτροφές και βέβαια ήταν παρόντες οι αγρότες για την φύλαξη, ενώ η βόσκηση αφαιρούσε την μη απαραίτητη οργανική ύλη απομακρύνοντας τις πυρκαγιές που είναι κομμάτι του μεσογειακού οικοσυστήματος, και οι γιδόστρατες δημιουργούσαν κάτι σαν αντιπυρικές ζώνες και δρόμους πρόσβασης.

Τα δάση από μια διαστροφική σκέψη κατέληξαν να αναφέρονται ΜΟΝΟ σαν χώρος παραγωγής ξυλείας και καυσοξύλων. Αλλά οι καρποί του δάσους είναι πολλοί, πάρα πολλοί. Από τα βελανίδια για μπισκότα ή για ζωοτροφή, έως την κλαδαριά για ζωοτροφή και τα κράνα, τα κορόμηλα, τα βατόμουρα και τα άπειρα όσα φρούτα του δάσους.

ΝΑΙ, η παραγωγή ζωοτροφών μπορεί να υποκαταστήσει τις εισαγωγές πανάκριβων ζωοτροφών, με πανάκριβα μεταφορικά και ανασφαλείς μεταφορές

 

Θα μπορούσε ένα πρόγραμμα ενίσχυσης ομάδων κτηνοτρόφων με γαιες αλλά και κεφάλαιο κίνησης να αναζωογόνησει και να ενισχύσει το εισόδημα από την κτηνοτροφία στην Ελλάδα;

Η κακή εκπαίδευση δεν βοηθά τις συλλογικές δράσεις. Η εμπιστοσύνη και αλληλοβοήθεια, που είναι απαραίτητο συστατικό του απαιτούμενου Κοινωνικού Κεφαλαίου θέλει χρόνο «μαζί» και η καθημερινότητα των κτηνοτροφικών απασχολήσεων δεν αφήνει επαρκή χρονικά περιθώρια.

Η ενίσχυση Ομάδων Παραγωγών είναι στον σωστό δρόμο. Η νέα φορολογική αντιμετώπιση των συνεταιρισμένων αγροτών είναι σωστή. Εάν δοθούν ειδικές ενισχύσεις επενδυτικές (όπως προβλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης) μπορεί να αναζωογονηθεί η συλλογική κτηνοτροφία των μικρών προσαρμοσμένων στο περιβάλλον παραγωγών και να υποστηρίξουν επαρκώς την τοπική αυτάρκεια των περιοχών της Ελλάδος,

Σε όλα σημαντικότατος πολλαπλασιαστής είναι ο αγρότης που πρέπει να υποστηριχθεί με συμβουλές που ακόμα δεν απέδωσαν.

Η αλλαγή ορισμού των βοσκήσιμων γαιών που άρχισαν το 2014, και έδωσαν νέο κανονισμό στην ΕΕ, απέδωσαν 9.000.000 στέμματα στην Ελλάδα. Δυστυχώς μέχρι σήμερα, 5 χρόνια μετά δηλώνονται μόνο 3.000.000 στρέμματα στο ΟΣΔΕ για βόσκηση, επιτρέποντας σε «επιτήδειους» να υφαρπάζουν επιδοτήσεις χωρίς ούτε μια κατσίκα. Τα 6.000.000 στρέμματα περιμένουν να ταΐσουν τα παραγωγικά ζώα με ελληνικές ζωοτροφές και πολύ μικρό κόστος. Αλλά χρειάζονται βοσκοί Και βοσκοί δεν βγαίνουν από τέσσερις τοίχους αστικών σχολείων, αλλά από Αγροτικά Σχολεία Μαθητείας, και Σχολεία Βοσκών …

Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής, όπως είπε η κα Μάγδα Κοντογιάννη, κτηνοτρόφος, Μενίδι, σύνθεσε την πρόταση «ΝΕΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ 2040» για να μπορέσουν να βγουν νέοι άνθρωποι που να σέβονται το περιβάλλον, να σέβονται την ισορροπία της φύσης, να σέβονται την κτηνοτροφία, να σέβονται τους εργαζόμενους στην κτηνοτροφία, να σέβονται την πατρίδα, με παρέμβαση στα Δημοτικά σχολεία, στα Γυμνάσια, στα Λύκεια, στα Πανεπιστήμια, στην κοινωνία και στα κέντρα λήψης αποφάσεων.

 

Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382, ΑγροΝέα, AgroBus, agronea@otenet.gr