Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη εν μέσω κρίσης

Αναδημοσίευση από την Oikopress

Γράφει Γαρυφαλλιά Γκαντζούνη
Manager Ανθρώπινου Δυναμικού

Ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος της;

Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου αντιμετωπίζει διαρκώς νέες προκλήσεις. Σε τέτοιους καιρούς η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) μπορεί από κάποιους να θεωρηθεί ως κάτι περιττό ή μια πολυτέλεια. Όμως το ζήτημα της ΕΚΕ αποδεικνύεται μέσα στην τρέχουσα οικονομική κρίση πιο επίκαιρο από ποτέ. Διότι σήμερα πιο πολύ ποτέ, οι επενδυτές αναμένουν από τις εταιρείες να επιδείξουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα, με σκοπό να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους και τη μακρόχρονη λειτουργία τους, επιτυγχάνοντας παράλληλα τη διαρκή ανάπτυξή τους σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Σε τέτοιους καιρούς λοιπόν, ξεχωρίζουν οι εταιρείες που έχουν ενσωματώσει στην επιχειρησιακή τους στρατηγική τις αρχές της ΕΚΕ, επειδή έχουν αναγνωρίσει τα εταιρικά οφέλη που τους παρέχει.

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι μια έννοια διαχρονική. Δεν θα πρέπει να επηρεάζεται από κάποιες διακυμάνσεις της οικονομίας. Μπορεί κάποια ακριβά προγράμματα να ανασταλούν ίσως για κάποιο διάστημα, αλλά υπάρχουν και προγράμματα που σχεδόν δεν κοστίζουν τίποτε. Είναι γεγονός ότι με τις εξελίξεις στο παγκόσμιο σκηνικό, όπου βλέπουμε μια συνεχόμενη συρρίκνωση των παροχών του δημόσιου τομέα, έχουμε δηλαδή μείωση κάποιων υποχρεωτικών ή δεδομένων (μέχρι σήμερα) παροχών, πιθανόν κάποιες από τις υποχρεώσεις αυτές να περάσουν με τη μορφή νόμων στις επιχειρήσεις. Όμως, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αναφέρεται σε δράσεις ή προγράμματα για τα οποία οι επιχειρήσεις δεσμεύονται και εφαρμόζουν εθελοντικά πέρα και πάνω από τις όποιες νομοθετημένες υποχρεώσεις.

Οι επιχειρήσεις έχουν ηθικούς και οικονομικούς λόγους για να είναι δραστηριοποιημένες στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Οιηθικοί λόγοι είναι ξεκάθαροι. Οι οικονομικοί λόγοι είναι πιο δύσκολο να μετρηθούν. Με την εθελοντική εφαρμογή προγραμμάτων ΕΚΕ οι επιχειρήσεις δείχνουν τη θετική τους τοποθέτηση απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό αποκτούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, γίνονται πιο ανθεκτικές σε αιφνιδιασμούς και αυξάνουν την πιθανότητα προσέλκυσης και διατήρησης πελατών και εργαζομένων. Μερικές επιχειρήσεις επίσης θεωρούν την ΕΚΕ σαν σημαντικό κομμάτι της διαχείρισης κινδύνων και της στρατηγικής τους για διατήρηση και επαύξηση της φήμης τους. Σε μια εποχή όπου η φήμη μιας επιχείρησης θεωρείται ένα από τα πλέον πολύτιμα στοιχεία της, η υιοθέτηση της ΕΚΕ μπορεί να οικοδομήσει, σε όλους όσους εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα με τις δραστηριότητές της (stakeholders), πιστότητα και εμπιστοσύνη, εξασφαλίζοντας έτσι ένα λαμπρό μέλλον. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να ενταχθούν σε ειδικούς χρηματιστηριακούς και τραπεζικούς δείκτες αξιολόγησης, με αποτέλεσμα να προσελκύουν περισσότερες επενδύσεις και να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.

Καταγράφοντας την τάση που επικρατεί και στο ελληνικό επιχειρείν, διαπιστώνουμε πως υπάρχουν ορισμένες καινοτόμες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν εντάξει και ενισχύουν την κοινωνική τους ευθύνη ως σημαντικό συστατικό της στρατηγικής τους. Οι εταιρείες αυτές έχουν προχωρήσει στην ανάπτυξη ενός δομημένου προγράμματος ΕΚΕ το οποίο αφορά το σύνολο του οργανισμού. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ΕΚΕενσωματώνει τη συνολική προσέγγιση και αντιμετώπιση θεμάτων που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό, την εταιρική διακυβέρνηση, την αγορά, την κοινωνία και το περιβάλλον. Εν μέσω κρίσης οι εταιρείες αυτές έχουν αναγνωρίσει τα πλεονεκτήματα και οφέλη από την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ΕΚΕ, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

• Αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
• Αναβαθμίζει την αξία της Εταιρείας
• Συμβάλλει στη μείωση του επιχειρηματικού κινδύνου
• Αυξάνει την εμπιστοσύνη του ανθρώπινου δυναμικού

Οι πρωτοπόροι αυτοί του ελληνικού επιχειρείν συνήθως επικοινωνούν τα προγράμματα και τις δράσεις τους μέσω ενός Απολογισμού ΕΚΕ. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε την ΕΚΕ ως επιχειρηματική πρακτική παραγωγής αξίας και να πιστεύουμε ότι μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη κάθε επιχείρησης που το επιθυμεί, καθιστώντας κοινωνικά υπεύθυνη και αειφόρο τη δραστηριότητά της, όπως συμβαίνει σε μια σειρά επιχειρήσεων που ήδη υιοθετούν τέτοιες πρακτικές.

Καλές πρακτικές

Συγκεκριμένα, για το 2011 οι επιχειρήσεις που ξεχώρισαν στη χώρα μας είναι:

Alpha Bank - Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών - Attica Group - Attiki Odos – CABLEL (Ελληνικά Καλώδια) – BSH - Coca-Cola Hellenic – COMERGON - Σωληνουργεία Κορίνθου – COSMOTE – ΕΛΒΑΛ - Ευρωπαϊκή Πίστη - Όμιλος Εταιρειών FOURLIS – HALCOR - Ελληνικά Πετρέλαια - ΑΓΕΤ Ηρακλής – Ideales - ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ - Όμιλος Επιχειρήσεων ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ - Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος - Nestle Hellas – OTE - Τράπεζα Πειραιώς - S&B – ΤΙΤΑΝ - Vodafone Greece – WIND - Eurobank EFG - Ελληνική Τράπεζα - MELLON GROUP OF COMPANIES - NEXANS Ελλάς – ΝΗΡΕΥΣ.

Οι καλές πρακτικές που εφάρμοσαν και που μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία και για άλλες επιχειρήσεις που θέλουν να υιοθετήσουν κάποιες από αυτές αφορούν σε 4 τομείς:

1. 1.Ανθρώπινο Δυναμικό: εκπαίδευση, πρόσθετες παροχές υγείας, ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, άλλες πρόσθετες παροχές, εθελοντισμός, εθελοντική αιμοδοσία κτλ.
2. 2.Αγορά: παροχή συμβουλευτικής και ενημέρωσης σε προμηθευτές, διανομείς και πελάτες ώστε να εφαρμόζονται καλές πρακτικές σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την παραγωγή του προϊόντος ή της υπηρεσίας ως την κατανάλωση κτλ.
3. 3.Περιβάλλον: ανακύκλωση, εξοικονόμηση ενέργειας, αναδασώσεις, καθαρισμός ακτών κτλ.
4. 4.Κοινωνία: χορηγίες, ανταπόκριση σε έκτακτες καταστάσεις κτλ.

Στα πλαίσια αυτά ανάδειξης των καλών πρακτικών ΕΚΕ, στις 3 Δεκεμβρίου 2012, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος – ΠΑΣΕΠΠΕ, απένειμε, για τέταρτη φορά, τα «Ελληνικά Βραβεία Επιχειρήσεων για το Περιβάλλον» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δώδεκα επιχειρήσεις διακρίθηκαν σε τέσσερεις κατηγορίες και αξιολογήθηκαν από ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης, βάσει των κριτηρίων που έχουν θεσμοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Διεύθυνση Περιβάλλοντος.

Οι κατηγορίες στις οποίες διαγωνίστηκαν οι υποψήφιες επιχειρήσεις είναι: i)Βραβείο Οργάνωσης και Διοίκησης (Management award for sustainable development) ii) Βραβείο Προϊόντος (Product Award for sustainable development) iii) Βραβείο Διεργασίας (Process award for sustainable development) iv) Βραβείο Διεθνούς Επιχειρηματικής Συνεργασίας(International Business Cooperation award for sustainable development). Οι εταιρίες που βραβεύθηκαν στην πρώτη κατηγορία είναι οι εξής: ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΕΗ, BSH ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ, VITEX. Στη δεύτερη κατηγορία: FRIGOGLASS, NANOPHOS, ROLCO-VIANIL, VITEX. Στην τρίτη κατηγορία: ΑΡΓΩ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, AMALIA HOTELS. 
Στην τέταρτη κατηγορία: J&P AVAX.

Ευρωπαϊκή πολιτική

Δεδομένων των επικρατουσών οικονομικο-κοινωνικο-περιβαλλοντικών συνθηκών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια νέα στρατηγική για την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Με τη λήψη μέτρων ώστε να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις την κοινωνική τους ευθύνη, μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους και την κοινωνία στο σύνολό της. Η νέα στρατηγική έχει ως στόχο να δημιουργηθούν συνθήκες ευνοϊκές για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει ένα νέο, απλούστερο ορισμό της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης ως «η ευθύνη των επιχειρήσεων για τις επιπτώσεις τους στην κοινωνία». Η Επιτροπή στη συνέχεια καθορίζει, σε γενικές γραμμές, αυτό που μια επιχείρηση θα πρέπει να κάνει για να ανταποκριθεί σε αυτή την ευθύνη. Η νέα πολιτική προβάλλει επίσης ένα πρόγραμμα δράσης που καλύπτει 8 τομείς, όπως είναι η ενίσχυση της ανταμοιβής της αγοράς για την ΕΚΕ, και η καλύτερη «ευθυγράμμιση» των ευρωπαϊκών και παγκόσμιων προσεγγίσεων της ΕΚΕ.

Μια από τις πρωτοβουλίες του CSR Europe που υποστηρίζει την ανάπτυξη  της βιώσιμης επιχειρηματικότητας είναι το πρόγραμμα Enterprise 2020, το οποίο βοηθά στη βελτιστοποίηση των συνεργιών με τα ενδιαφερόμενα μέρη και ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο σε παγκόσμιο επίπεδο την ηγετική θέση της Ευρώπης στο θέμα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ). 
Αυτό θα γίνει εφικτό  με την ανάπτυξη, εφαρμογή και συμβολή επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και συνεργιών απέναντι σε βασικές κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις οι οποίες – προεκτεινόμενες μέχρι το 2020- θέτουν σοβαρά σε αμφισβήτηση τα παραδοσιακά μας μοντέλα τρόπου διαβίωσης, κατανάλωσης και κατανομής των πόρων. Αυτές οι κοινωνικές πιέσεις και κατευθύνσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ των άλλων, τη νέα παγκόσμια διακυβέρνηση, την κλιματική αλλαγή, την ανεπάρκεια των πόρων, τη  δημογραφική αλλαγή, τον κοινωνικό διαχωρισμό, την επιτάχυνση της τεχνολογίας και πολλές άλλες. Ειδικότερα, το πρόγραμμα Enterprise 2020 εξετάζει το πώς οι επιχειρήσεις ανταποκρίνονται και δρουν προληπτικά απέναντι σε αυτές τις παγκόσμιες τάσεις,  επιφέροντας αλλαγές στα προϊόντα και υπηρεσίες τους, στην οργανωτική δομή τους και στους ανθρώπους τους.

Ενώ, με την ίδια λογική, στις 3 Δεκεμβρίου 2012, ξεκίνησε ηπανευρωπαϊκή διαδικασία ανάδειξης των καλύτερων προγραμμάτων ΕΚΕ που εφαρμόζουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, στο πλαίσιο του νέου θεσμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διάδοση και υιοθέτηση των αρχών της ΕΚΕ με στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για μια μακρόπνοη και βιώσιμη ανάπτυξη. Σκοπός των βραβείων είναι η ανάδειξη και προβολή, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, των καλύτερων συνεργατικών και καινοτόμων προγραμμάτων ΕΚΕ που εφαρμόζουν επιχειρήσεις, τα οποία επέφεραν θετικά και βιώσιμα αποτελέσματα στην κοινωνία και την επιχείρηση.

Στην Ελλάδα, τη διοργάνωση του διαγωνισμού και των βραβείων έχει αναλάβει το Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, ο παλαιότερος φορέας - πυρήνας διάδοσης της έννοιας της ΕΚΕ στην Ελλάδα. Τα βραβεία έχουν τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων και τελούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων. Η πρόσκληση για υποβολή υποψηφιοτήτων απευθύνεται σε όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις μεγάλες, μεσαίες και μικρές που υλοποιούν ή υλοποίησαν κατά την τελευταία πενταετία προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης σε συνεργασία με τουλάχιστον ένα μη επιχειρηματικό φορέα (π.χ. ΜΚΟ ή δημόσια αρχή). Θα απονεμηθούν δύο βραβεία (ένα για μεγάλες και ένα για μικρομεσαίες/μικρές επιχειρήσεις). Στην Ελλάδα θα απονεμηθούν και δύο έπαινοι σε κάθε κατηγορία.

Σε σχετική δήλωσή του ο κ. Σεραφείμ Τσόκας, Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων είπε: “Η αναγγελία των βραβείων ΕΚΕ αποτελεί την καλύτερη δυνατή ευκαιρία, ώστε να αναδειχθεί η πραγματική σημασία που έχει η ΕΚΕ στο σύγχρονο επιχειρείν, αλλά και στην ελληνική πραγματικότητα. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος για τον οποίο θέσαμε τη διοργάνωση του Ελληνικού διαγωνισμού υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων”.

Η Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου ΕΚΕ κ. Μαρία Αλεξίου τόνισε: “Ο νέος θεσμός των Ευρωπαϊκών Βραβείων για την ΕΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης της ΕΚΕ σε κάθε επιχείρηση ανεξάρτητα του μεγέθους της. Τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά "συνεργασία", "καινοτομία" και "αποτελεσματικότητα" είναι το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση και είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που αποτελούν και τα βασικά κριτήρια για την επιλογή των καλύτερων επιχειρηματικών πρακτικών που θα προκριθούν για τη σχετική βράβευση. Το Ελληνικό Δίκτυο συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια αυτή, αναγνωρίζοντας ότι μέσα από την άμιλλα των επιχειρήσεων γεννιούνται νέες και καλύτερες ιδέες και πρακτικές, ενώ η αξιολόγηση των προσπαθειών δίνει κίνητρο για προβληματισμό και περαιτέρω βελτίωση”.

__________________

Πηγές:

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη - Προγράμματα προστασίας Περιβάλλοντος απο εταιρίες.

Ευρωπαϊκά Βραβεία Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), 3/12/2012

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (EKE)